Bakı şəhər Neft Muzeyinin mövzu-quruluş planı

Kaynazoy dövrü: təxm. 65 mln. il əvvəldən indiyədək.
Kaynazoy dövrü – ümumi statiqrafik şkalanın ən cavan eritemidir. Onu üçüncü (65-2 mln. il bundan əvvəl) və dördüncü (2 mln. il əvvəldən indiyədək) dövrlərə bölürlər. Bu dövrdə də yeni dağ suxurları yaranırdı, təbaşir və üçüncü dövrün dağyaranma prosesləri bunun üçun əlverişli şərait yaradırdı.
Dağ massivlərinin strukturları dağılır, dağ süxurlarının qırıntıları isə çaylarla daşınaraq qitələrin kənarlarında və iri göllərdə yığılırdı. Bu yerlərdə həm ana süxurlara, həm də karbohidrogen yataqlarına rast gəlmək olar.
Neftin yaranma mərhələləri (elmi baxışlar)
Neftin yaranmasının müxtəlif mərhələlərinə ayrıca nəzər yetirək
1-ci mərhələ - qədim dövrlərdən 1760-cı ilə qədər.
Bu mərhələdə neftin yaranması ilə bağlı fikirlər “flogiston” (Yer kürəsinin yaranması və s.) haqqında müxtəlif fikirlərlə bağlıdır. Birinci nəzəriyyə 950-ci ildə ərəb alimi İh-van-əs-Səfa tərəfindən yaranmışdır. O yazırdı: “ su və hava atəş təsiri altında yetişirlər və alovlu kükürdü və su civəsini yaradırlar. Bu ikinci dərəcəli elementlər müxtəlif torpaq miqdarı ilə qarışır və temperaturdan asılı olaraq yerin içində yerləşən mineralları, o cümlədən neft kimi bituminoz substansiyasını yaradırlar. Buna görə onların “yüksək havası var və neft sıxılır və tez alışır”. XVII əsrin (1697-ci il) italiyan alimi P.S. Bekkone ingilis alimi V. Çarmetona istinad edərək düşünürdü ki, kəhrəba və qırların (bitumların) mənşəyi eynidir və neft yerdən gələn vulkanik güclərdən və kükürddən əmələ gəlir. Siciliyada olan neft təzahürünün intensivliyinə təsir göstərən, 1683-cü ildə baş verən zəlzələni o dəlil kimi göstərirdi. Fransız alimi Lemerenin elmi işlərinin mühakiməsinə görə XVII əsrin axırında neftin kəhrabanın təbii destilləsi nəticəsində yaranması haqqında fikir formalaşmışdı; daş kömür bu destillənin qalığıdır. Lakin Lemere özü düşünürdü ki, neft bitumun destilləsi nəticəsində yaranır. Ola bilsin ki, ən maraqlı fikri XVIII əsrin əvvəlində alman alimi Henkel söyləyib. Onun fikrincə neft heyvan və bitkilərin qalıqlarından yaranır. 1739-cu ildə alman əsilli rus akademiki İ. Veybrext neftlə bağlı olan fikirləri ümumiləşdirmişdi. İ.Veybrextin fikrincə neft - dəniz suyunun qoyduğu islah edilmiş yanar duzlardan ibarətdir. Yanan maddələrin bir məkanda həddindən çox yığılması və alovlanması zamanı zəlzələ baş verir və torpaq çökür. Bu tədqiqatların maraqlı cəhəti: “bitkilərin yağlı hissələrinin xassələrinin neft yağına yaxın olması” barədə çıxarılan nəticədir. Buna istinad edərək belə bir fikir ortaya çıxırdı ki: “Ola bilər bütün bitkilərin alovlu və yağlı hissələri bitkilərin yerin təkindən çəkdikləri neftdən yaranır”.
Bu fikirlər daha çox qəbul olunurdular. 1750-ci ildə alman alimi Şpilman yazırdı ki, neft bitkilərdən, əsasən küknar ağacından yaranır. Fransız Elimlər Akademiyyasının üzvü, kimyaçı P.J. Maker 1758-ci ildə belə bir fikir söyləyib: bitumlar bitki yağlarının və turşuların qarşılıqlı təsiri nəticəsində yaranır.