B. T. Toshmuhamedov

3 .5 . M uzlikning geologik ishi
Muzlik Yer yuzasida asosan qorning yig'ilishidan hosil b o ‘ladi. 
M uz yig‘ilishining asosiy sharti qalin qor qatlam i ko‘p m iqdorda 
qattiq y og‘ining y og‘ishi va past h aro ratd ir. H ozirgi v aqtda 
quruqlikdagi m uzlikning sathi 11% ni tashkil etadi, m aydoni 16,2 
mln km2. U ning um um iy hajmi 30000000 km 3 dir. Muzlik ham m a 
b a la n d t o g 'l a r d a , q u tu b m a m la k a tla r i d a A n ta r k ti d a va 
G renlandiyada tarqalgan. M uzlikni o ‘rganuvchi fan glatsialogiya 
deb ataladi.
Suv faqat suyuq holda em as, qattiq holatda - m uz holatida 
ham katta geologik ish bajaradi. Suv singari, m uz ham Y er yuzasi 
relyefini o ‘zgartiradi, unga o ‘ziga xos m uzlik landshafti tusini 
beradi, ilgari emirilib tushgan tog‘jinslaridan o ‘ziga xos yotqiziqlar 
vujudga keltiradi. Muz faoliyatini geologik agent sifatida o ‘rganish 
Yer yuzasining hozirgi holatini an ch a to ‘liq bilib olishga, shu

---

bilan birga u paydo boMganidan beri turli davrlarda qanday o ‘zgarib 
kelganligini aniqlashga yordam beradi.
M uzlik. T o g 'jin slarin i b irjo y d a n ikkinchi joyga ko'chiruvchi 
ham d a ularni yotqizuvchi, y a’ni yer yuzasida harakatlanuvchi 
eng kuchli ag en tlard an biri m uzlikdir. M uzliklar yoki baland 
togMarda, yoki qutblarga yaqin erlarda uchraydi. M uzlik o d atd a 
qor ch izig ‘idan yuqorida, relyefning yassi va pastkam joylarida 
vujudga keladi, m uzlikning vujudga kelishi asosan iqlim sharoitiga 
bogMiq. T o g‘li o ‘lkalarda m uzlikning qalinligi chetlariga qaraganda 
m arkaziy qism ida katta b o ‘ladi. M uzlik doim iy qor chegarasidan 
pastda b o ‘lishi ham m um kin, bunda m uzlik vodiyga siljib tushgan 
boMadi.
V ’ 
. -,4 >
-SMgiHa&s: 
‘ 
- ’ «
ф