B. T. Toshmuhamedov

Am flbolitlar 
gneyslardan ko'p m iqdorda yashil shox aldoqchi 
b o iis h i va to 'q yashil rangi bilan farq qiladi. U lar gneyslar bilan 
ko‘p incha ketm a-ket keladi. U lar bir-birlariga sekin-asta o ‘tib 
boradilar. Paraam fibolitlar mergelni, o rtoam fibo litlar esa diorit, 
gabbro, piroksenitlarni hisobiga hosil b o ‘ladi. T o g ‘ jinsi asosan 
shox ald o q ch i va plagiok lazdan tashkil to p g a n . Q o 's h im c h a
m in e ra la rd a n b io tit, g ran a t, k altsit, e p id o t, soizit, g id rit va 
boshqalar uchraydi. U lar ichida kritik m ineral shox aldoqchi va 
plagioklazdir. Oddiy shox aldoqchi am fibolitda m etam orfzm ni quyi 
stupenlarida hosil bo'lgan rogovaya obm ankadan m urakkab tarkibi 
va glinozem ni k o ‘p m iqdorda uchrashi bilan farq qiladi. Tarkibi 
b o 'y ich a plagioklaz asosli va o 'rta tarkibli b o 'lad i. A m fibolitga 
massiv tekstura va granoblastli, nem atoblastli yoki porfiroblastli, 
ayrim hollarda fibroblastli strukturalar xosdir.
Kvarsitlar 
kristall donali yoki slanetssim o n jin s b o'lib oq 
ranglidir. U qo'shim cha m inerallarni hisobiga h ar xil rangli bo'lishi 
m um kin. Jinsni teksturasi massiv, strukturasi granoblastli, ayrim 
h o llard a arra sim o n b o 'la d i. K v arsitlar qaysi d arajad a qayta 
kristallanganligiga qarab m ayda, o 'rta va yirik donali bo'ladi. Jins 
kvarsdan tashkil topgan. Q o 'shim cha mineral holida slyuda, xlorit, 
granat, grafit, dala shpatlari, kianit, sillim onit, stavrolit va boshqa 
m inerallar uchraydi.
Kvarsitlar parajinslar bo'lib, kremenli jinslarni m etam orfizm ga 
u c h ra s h i h iso b ig a h o sil b o 'la d i. J in s ta rk ib id a u yoki bu 
minerallarni uchrashiga qarab turlarga bo'linadi. U lar ichida temirli 
kvarsitlar katta am aliy aham iyatga ega. Jins tarkibida kvarsdan 
tashqari k o 'p m iqdorda gem atit va m agnetit uchraydi. Bu jinsga 
yo‘l-y o ‘l tekstura xosdir. Tem irli kvarsitni djespelit deb ataladi.
M arm ar 
m etam orfizm ni h am m a fatsiyalarida karbo nat tog' 
jinslarini (ohaktosh, dolom it, m agnezit va siderit) hisobiga hosil 
bo'ladi. Jins tarkibida uchragan asosiy va q o 'sh im ch a minerallarga 
qarab m arm arning rangi har xil bo 'lishi m um kin. M arm am ing 
tarkibida asosiy m inerallardan kalsit, d olom it, m agnezit va siderit
189

---

uchraydi. Q o 'sh im ch a m inerallardan kvars, te m ir oksidlari va 
b o sh q a m in e ra lla r b o 'la d i. Jin sn i stru k tu ra s i g ra n o b la stli. 
M arm arning teksturasi birlam chi, jin sn in g stukturasiga qarab 
massiv va y o 'l-y o 'l bo'lishi m um kin.
Ayrim hollarda m arm arlarning tarkibida m a ’lum m iqdorda 
granat, diopsid, forsteritva boshqa silikatlar uchraydi. Bu jinslarni 
kalsifir deyiladi