B. T. Toshmuhamedov

M igm atitlar. 
Bu jin sd a substratning yo'li (biram chi) bilan 
granit tarkibli yo'llar ketm a-ket keladi.
Granulit fatsiyasining 
jinslari R = 13000 atm . gacha va T =
750-1000°C bo'lganda hosil bo'ladi. U larning tarkibda suv yo'q. 
Bu fa tsiy a d a g ip e rs te n , d io p sid , kvars, g ra n a tla r (p iro p li) 
barqarordir.
G ran u lit m ayda, kam roq o 'rta donali bo 'lib , oqroq yoki qora 
ranglidir.
O chroq rangli granulitlar kvars dala shpatli jin slar hisobiga 
hosil bo'ladi. U lar tashqi ko'rinishi b o 'yicha granitlarga o'xshash. 
G ranulitlarga doska shaklli kvars donali y o 'llarni va kvars, dala 
shpatlari, piroksen (gipersten), granat agregatlaridan tashkil topgan 
yo'lar bilan ket-ket kelishi xosdir. Qora rangli granulitlar plagioklaz 
gipersten, granatdan (alm andin) tashkil topgan bo'lib, ular asos 
m a g m a tik jin s la rn i va m e rg e ln in g h iso b ig a hosil b o 'lg a n . 
G ra n u litlarn in g strukturasi granoblastli, teksturasi m assiv va 
linzasim on yoki y o 'l-y o 'ld ir.
Eklogit fatsiyasining jinslari. 
Bu fatsiya jinslari o 'ta yuqori 
bosim (17000 atm . dan yuqori) va yuqori harorat 550-700°C 
t a ’sirida hosil b o 'lad i. Eklogit fatsiyasiga 
ek logit 
hosdir. Jins 
kimyoviy tarkibiga k o 'ra gabbro-bazal’t guruhiga kiruvchi jinslarga 
yaqin. Kritik m inerallar piroksen va granatdan iborat. Piroksen 
om fatsitdan tashkil topgan. O m fatsitning tarkibida jad eit (40%) 
va diopsid (60%) bo 'lib, ular qattiq eritm ani tashkil qiladi. P. 
Eskolani (1921) fikricha, ja d eitn i, m iqdori om fatsitda 35%ni 
tashkil qiladi. X.S Y odderni fikricha piroksenni m iqdori 0 dan 
84 % gacha o'zgarib turadi. Ikkilam chi m inerallardan rutil, kaliyli 
dala shpati, kvars, plagioklaz, disten, ayrim hollarda olm os va
190

---

biotit ham uchraydi. Jinsda glaukofanni, epidotning borligi regional 
m etam orfizm ni izlarini ko'rsatadi.
G a b b ro id la rn i (2 ,9 -3 ,1 ) eklogitlarga (3 ,3 -3 ,6 ) ay lan ish i 
so lish tirm a og ‘irlikni oshishiga olib keladi. E kologitni asosiy 
m inerallari om fatsit va granat jinsni tashqi ko'rinishini belgilaydi. 
G ran at q o ‘ngir, qizil ranglidir. U porfiroblaslarni, om fatsit esa 
ososiy qism ini tashkil qiladi.
Jinsning teksturasi massiv, ayrim hollarda om fatsit m a ’lum
yo‘nalishda yotadi. Past harorat va bosim da eklogit oson am fiboli- 
zatsiyaga uchraydi.
Eklogitni genezisi aniq emas. Jinsni yuqori solishtirm a og‘irligi, 
h am da geologik va eksperim ental m a ’lum otlar eklogitni yuqori 
bosim da hosil b o ‘lganligini bildiradi. F. T em erv a D .SH . Ferxugen 
eklogitlar 7000 va 13000 atm osfera bosim idan kam boMmagan 
sharoitda hosil boMadi deb ta ’kidlaydilar. V.S Sobolevning fikricha 
eklogitlar m antiyaning yuqori qism ida hosil b o ‘lib, litosferaga 
tektonik va m agm atik jaray o n lar yordam ida olib chiqiladi.