Б. С. Мусаев а г р о к и м

яшил тусдаги барглар ш аклланади, ўси ш , ш охланиш  
ҳамда ҳосил органларининг ривож ланиш и яхш иланади. 
Натиж ада ҳосил ва ун и н г таркибидаги оқ сил м икдори 
кўпаяди. Л ек ин ўсиш даврида би р том он лам а, фақат 
азот билан озиқлантириш га руж у қўйиш ҳоси л н и н г п и ­
ш иб ети ли ш ин и орқага суради, ўси ш органлари кучли 
ри вож л ан и б, ўси м л и к н и н г «ғовлаб кетиш »ига сабаб 
бўлади.
О қсил м и қ дор и н ин г ортиш и ҳосил си ф ати н и ях­
ш илайди, лек и н азотли м оддалар м и к дор и н и н г кўпа- 
йиш и ҳам м а вақг ҳам маҳсулот қим м атини ош и равер- 
майди.
Ҳ оси л сиф ати ш унингдек, қўлланиладиган азотли 
ўғит турига \а м боғлиқ. Ч ун он чи , ам миакли азот билан 
озиқлантирилган ўсим лик ҳуж айрасин ин г қайтарувчан- 
лик, нитрат ш аклдаги азот қўлланилганда эса о к си д - 
ловчилик қобилияти кучаяди.
Д . Н . П ря н и ш н и к ов ва ш огирдларин и н г тадқиқот- 
лари асоси д а ўсимликлар ҳаётида ам м иак ва нитрат 
шаклдаги азот тен г кучли эканлиги аникданган. Т уп роқ  
муҳити мўътадил бўлса, ўсимликлар ам миак шаклдаги 
азотни нитратларга қараганда яхш и ўэлаш тиради, н о р ­
д о н муҳитда э с а аксинча, нитрат ш аклдаги азот яхш и - 
р оқ ўзлаш тирилади. Тупрокда кальций, м агний ва ка­
л и й н и н г кўп бўлиш и ам м иак а зо т и н и , ф о сф о р н и н г  
мўллиги эса нитратларнинг ўзлаш тирилиш и учун қулай 
ш ароит яратади. Т упрокда м ол и бден танқислиги н и т­
ратларнинг қайтарилиш ини секинлаш тиради ва ў си м -

---

ликларни ай ни шаклдаги азотни ассим и ляц и ялаш и ни  
чеклайди.
Тупрокдаги азот миқдори ва азотли бирикмалар