B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

0 ‘q itish d a fa o llik va ijodkorlik prinsipi
M a ’lum ki, h a r q a n d a y o 'q itis h n in g zam irida o 'q u v c h ila rn in g
fao lligi, m u s ta q illig i, ta s h a b b u s k o r l i g i va ijo d k o rlig i t u r a d i . 
M a sh g 'u lo tla r ja ra y o n id a o 'q u v c h in in g faolligi dars s a m a r a d o r -
ligining 60—70% ini tashkil etadi. C h u n k i o 'q u v c h in in g faolligi 
uni m ustaqillikka, mustaqillik tashabbusga, tashabbus esa ijod-
1 K.D.Ushinskiy. 
Tanlangan ped. asarlar. Т ., 1 9 5 9 -у.
144

---

korlikka boshlaydi. 0 ‘quvchilar faolligini oshirish a w a l o o 'q itu v ­
chining shaxsiy nam unasi va ijodkorligiga bog'liqdir. O'qituvchi 
har bir m ashg'ulot u c h u n dars mavzusiga m os materiallar tanlaydi. 
Shu boisdan o'q ituvchi darsga puxta tayyorlanishi, zaruriy ko'r- 
g azm a va didaktik materiallar tayyorlashi, tanlashi, bu material- 
lardan o'rinli foydalanishi zarur. Xullas, o 'q itu v c h in in g faol va 
ijodkorlik bilan ishlashi o'quvch ilarnin g darsga bo'lg an qiziqish- 
larini oshiradi, o 'quv ch ilar tashabbusi va mustaqilligini t a ’minlaydi.
T a s v ir iy s a n ’a t n i n g h a r b i r a m a l iy m a s h g ' u l o t i d a rasm
c h izilad igan n a tu ra , obyek t, m avzu n i o 'q u v c h in in g o 'z i idrok 
etishi, tasavvuri bilan tahlil qilishi, olingan taassuro tlar asosida 
rasm chizishi lozim. Buning u c h u n rasm chiziladigan narsa va 
voqea haqida o 'qitu vc hi batafsil m a ’lum ot berishi, rasm chizish 
yo'llarini ilmiy asosda tu sh u n tirib berishi lozim.
M asalan, ,,0 'l k a m i z d a b a h o r'' mavzusida rasm chiziladigan 
bo 'lsa , dars m ash g 'u lo tid a o 'q itu v c h i tuziladigan kom pozitsiya 
b o 'y ic h a suhbat o'tkazadi. Bu suh batd a b a h o r fasli haqida u m um iy 
m a ’lu m o t beradi. O 'q u v c h ila r b a h o r fasli haqidagi m a ’lum o tlar 
asosida xom aki rasm lar chizadilar. S o 'n g ra b a h o r fasli haqida 
o'z la ri xohlagan mavzu va sujet b o 'y ic h a ,,0 'l k a m i z d a b a h o r'', 
„Shaftoli gulladi", , , 0 'r i k g u lladi“ , „ H o v lim izd a b a h o r " , „ T o g 'd a
b a h o r " , „ B a h o r g i is h la r" kabi m a v z u l a r d a rasm c h iz a d il a r . 
O 'q itu v c h i b o lalarni y a n a d a qiziqtirish u c h u n b a h o r faslining 
asosiy e le m en tlarid an n a m u n a la r ko'rsatadi.