B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

Dala tajribasiga ko‘yiladigan talablar.
Dala tajribasida tadqiqotlar 
metodik talablarga to‗lik rioya qilib olib borilgan holatdagina 
o‗rganilayotgan 
variantlarga 
to‗g‗ri 
va 
holis 
baho 
berish 
mumkin.Tajribaning har qanday bosqichidagi texnologik jarayonlarda , 
ya‘ni tajribaning ko‗yilishi, tuproqqa ishlov berish, ekish, qator oralariga 
ishlov berish , hosilni yig‗ib –terib olish va h.k. da yo‗l ko‗yilgan xatolar 
o‗rganilayotgan variantlarni taqqoslashda ko‗pol xatolarni vujudga 
keltiradi 
va 
olingan 
natijalarning 
ishonchliligini 
keskin 
pasaytiradi.Agrotexnik tadbirlar va texnologik jarayonlarni bajarishda 
yo‗lko‗yilgan xatolarni yil davomida to‗g‗rilash imkoniyati bo‗lmaydi.
Tajribada belgilangan tartibda yimoya maydoni ajratilmagan bo‗lsa, 
qaytariq va variantlar noto‗g‗ri joylashtirilgan bo‗lsa, tuproqqa ishlov 
berish, mineral oziqlantirish, sug‗orish yoki hosilni terib olishda xatolikka 
yo‗l ko‗yilgan bo‗lsa, bunday xatolarni xech qanday matematik ishlov 
berish orqali to‗g‗rilab bo‗lmaydi. Natijada tajriba natijalari butunlay 
qadrsiz bo‗lib qoladi. SHuning uchun dala tajribalari olib bolrishda 
o‗rganilayotgan variantlarga va navlarga to‗g‗ri baho berish , olingan 

---

141 
natijalar ishonchliligini oshirishda barcha texnik koidalarga rioya qilish 
eng muhim ta‘lablardan biri hisoblanadi. 
Dala tajribasiga ko‗yiladigan asosiy ta‘lablarda biri –dala tajribasini 
to‗g‗ri joylashtirish hisoblanadi.Dajribada ximoya maydon delyankalar va 
qaytariqlarni tajriba maydoni bo‗yicha to‗g‗ri joylashtirish eng 
mas‘uliyatli tadbirlardan biri. Bunda qaytariq va delyankalarning maydoni 
belgilangan o‗lchamlarga to‗g‗ri kelishi ta‘lab etiladi.Barcha qaytariqlarda
hamma delyankalar bir hil uzunlikda va kenglikda , hamda to‗g‗ri 
to‗rtburchak shaklida bo‗lishi kerak.