B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

Ozuqabop ekinlarda eksprimentlarni rejalashtirish. 
CHorva-
chilikni rivojlantirish ma‘lum darajada bu soxadagi ilmiy tadqiqotlarni 
to‗g‗ri va sifatli olib borilishiga bog‗liq.. Ilmiy tadqiqotlarni 
rejalashtirishda ozuka turlari, ozuka balansi, ozukalarning to‗yimliligi va 
shu singari boshqa sifat ko‗rsatkichlarni oshirishga qaratilishi lozim. 
Ozukabop ekinlar bilan ilmiy tadqiqotlar olib borishda bir tomonlilikka 
yo‗l ko‗yib bo‗lmaydi. Har bir ozuka turining o‗ziga xos ahamiyati va 
ayrim kamchiliklari mavjud
Qishloq xo‗jaligining boshqa soxalari singari em xashak etishtirishda 
ham birinchi navbatda mavzuni to‗g‗ri tanlashga va tajribalarni uslubiy 
jixatdan to‗g‗ri bajarilishiga alohida e‘tibor berilishi lozim. 
Ilmiy ishlar davr talabidan kelib chiqqan holda soxada energiya va 
mablag‗ tejoshchi yangi texnologiyalar yaratilishiga qaratilishi maqsadga 
muvofiq. Bu maqsadga erishish uchun turli tuproq iqlim sharoiti uchun 
tashqi muxitga moslashuvchan , sho‗rga va kurg‗oqchilikka chidamli, 
serhosil, to‗yimliligi yuqori ozukabop ekinlar etishtirishni to‗g‗ri ko‗yish 
maqsadga muvofiq. 
Ilmiy ishda chorva ozukasini ko‗paytirishga qaratilgan har qanday 
turdagi intensiv texnologiyalar o‗rganish maqsadga muvofiq. Asosiy 
vazifa har bir maydon birligidan eng yuqori hosil va shu jumladan ozuka 
birligi etishtirishga karatilishi lozim.
 
Ozukabop o‘tlarning barg yuzasini aniqlash uslubi 
Ozukabop em xashak ekinlarining barg satxini aniqlashning bir 
qancha usullari mashjud. Nisbatan tez va to‗g‗ri aniqlash usuli zamonaviy 
uskunalar yordamida aniqlash xisoblanadi. Bugungi kunda bunday 
uskunalardan YAponiyaning Xayasi Denko Ko , LTD firmasi tomonidan 
ishlab chiqilgan AAM – 7 seriyali fotoelektron avtomatik o‗lchalich 
xisoblanadi. 

---

134 
SHuningdek barg satxi visechka, tortish usulida ham aniqlanadi. 
Buning uchun ma‘lum bir diametrga ega bo‗lgan maxsus metal trubkalar 
bo‗lishi talab etiladi. 
Em xashak ekinining barg satxini aniqlash uchun dastlab 
delyankalardan yoki o‗rganilayotgan maydondan 10 dona o‗simlik 
na‘munalari ajratib olinadi. Agar o‗simliklar massasi katta bo‗lsa, ular 
tortib olingandan so‗ng o‗rtacha o‗rtacha na‘muna olinadi. O‗simliklarning 
barglariolinib tortiladi, shu bilan bir vaqtda 50 bargni taxlagan xolda 
ko‗yib maxsus trubkalar yordamida visechkalar olinadi. So‗ngra 
visechkalar ham aloxida tortiladi. Visechkalar massasi va maydonini, 
shuningdek barglarning umumiy massasini bilgan holda barcha 
na‘munalarning barg satxini (S, sm
2
)kuyidagi formula yordamida 
aniqlashimiz mumkin: