B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

126 
Moyli ekinlarda ilmiy tadqiqotlar
olib borish 
Moyli ekinlar guruxini xilma xil ekinlar tashkil qilgan. Bu ekinlar har 
xil bltanik oilalarga mansub bo‗lib morfologik va biologik xususiyatlari 
bilan keskin farq qiladi.Bu ekinlarni bir gurux tashkil qilish sabablari urug‗ 
va mevasida ko‗p miqdorda moy to‗planishi.Moyning miqdori, sifati 
qo‗llanishi har xil bo‗ladi. SHu guruxning asosiy vakillari: 
1.Kungaboqar-Helianthus annus L.Asteraceae oilasiga mansub. 
2.Maxsar-Carthamus tinctorius L.Asteraceae oilasiga mansub 
3.Kunjut-Sesamum indicum L.Pedaliaceae oilasiga mansub 
4.Er yong‗ -Arachis hypogae L.Fabaceae oilasiga mansub. 
5.Kanakunju -Ricinus-Euphoriaceae oilasiga mansub 
6.Moyli zig‗ir-Linum uzitatissimum L, Linaceae oilasiga mansub. 
7.Raps-Brassica napus L. ssp, oleifera Metzg, Brassicaceae oilasiga 
mansub 
8.Oq xantal-Sinapis alba L., Brassicaceae oilasiga mansub. 
9.Xantal - Brassica junceae Czern , Brassicaceae oilasiga mansub. 
Moyli ekinlarning‘ hosildorligini aniqlash 
Biologik hosilni aniqlash uchun hisobli maydonchalardan ( ekin 
turlariga qarab 0,25-1,0 m
2
) hosil yig‗iladi, yanchiladi, vazni aniqlanadi va 
gektardan olinadigan biologik hosil hisoblab chiqiladi. O‗simlik 
namunalarida hosil tarkibini aniqlash mumkin.Hosil tarkibi ekin turlariga 
qarab quyidagicha aniqlanadi: 
1.Kungaboqarda- 1 m
2
da o‗simlik soni, bir tupda savat soni, bir 
savatda pista soni, pista vazni, 1000-ta pistani vazni aniqlanadi. 
2.Kanakunjutda -1m
2
da o‗simlik soni, bir shingilda ko‗saklar soni, 
bir tupdagi urug‗ vazni, 1000-ta urug‗ni vazni.YOn shoxlari ham hisobga 
olinadi. 
3.Kunjutda -1m
2
da o‗simlik soni, bir tupda ko‗saklar soni, bir 
ko‗sakdagi urug‗ soni, 1000-ta urug‗ni vazni aniqlanadi. 
4.Er yong‗oqda - 1 m
2
da tup son, 2) bir tup o‗simlikda dukkaklar 
soni, 3) dukkakdagi don soni, 4) bir tup o‗simlikdagi don vazni, 5) 1000ta 
donning vazni. 
22) Qolgan ekinlarda - 1) 1 m
2
da ekinlar soni, 2) bir tupda meva 
soni, 3) mevadagi urug‗ soni, 4) bir o‗simlikdagi urug‗ vazni, 5) 1000ta 
urug‗ning vazni.Olingan ma‘lumotlar quyidagi jadvalga yoziladi. 

---

127