B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

 
7-rasm.
3 variantni 4 ta kaytariqlarda to‘liq rendamizatsiya usulida 
joylashtirish. 
 
Dala tajribasida qaytariqlarni joylashtirish 
 
Dala tajribalari natijalari natijalari ma‘lum darajada tajribaning to‗g‗ri 
ko‗yildishi , tajriba dalasida qaytariqlarning va qaytariqlarda variantlarni 
to‗g‗ri joylashtirilishiga bog‗liq . Qaytariq va variantlar tajriba dalasida 
ma‘lum qonuniyat asosida joylashtiriladi , ya‘ni tajriba maydonidagi 
ozgina bo‗lsada unumdorlik bo‗yicha farq hamma variant va 
qaytariqlarga teng taqsimlanishi kerak . 
Dala tajribasida qaytariqlar asosan 2 xil usulda joylashtiriladi: 
1.
YOppasiga (bir chekkadan) ;
2.
Tarqoq holda ( sochma) ; 
Tuproq unumdorligi bir xil bo‗lib , eskitdan sug‗oriladigan 
maydonlarda qaytariqlar bir chekkadan , ya‘ni yoppasiga joylashtiriladi.
Dala tajribasida hamma qaytariqlarni bitta maydonga sig‗lirishning 
imkoni bo‗lmasa yoki yangitdan o‗zlashtirilgan , maydonning turli 
qismlarida tuproq unumdorligi har xil bo‗lgan hollarda qaytariqlar 
sochqin holda joylashtiriladi.Hamma qaytariqlarni bitta maydonga 

---

54 
joylashtirishning imkoni bo‗lmaganda va qaytariqlar soni 4 tadan ko‗p 
bo‗lganda birorta qaytariqni yonidagi maydonga joylashtirish mumkin. 
Dala tajribasida olingan ma‘lumotlarning ishonchliligini ta‘minlash 
uchun imkoni bo‗lsa barcha kaytariqlarni bir yarusga joylashtirish 
maqsadga muvofiq.
I 
II 
III 
IV 
A
 
I 
 
 
II 
 
 
III 
 
 
IV 
 
B 
8-rasm. Tajribada qaytariqlarni joylashtirish. 
A-
YOppasiga joylashtirish ,
B- 
Tarqoq (sochma joylashtirish) 
Agar barcha kaytariqlarni bir yarusga joylashtirishning imkoni 
bo‗magan hollarda ular iqqi yoki ko‗p yarusga joylashtiriladi.Bunday 
hollarda har bir yarusning orasida kaytariqlarni ajratib turuvchi ximoya 
yo‗lakchalari qoldiriladi. Himoya yo‗lakchalari 0.5-1 metr kenglikda 
bo‗ladi.
SHuningdek ishlab chiqarishga tavsiya etilgan tajriba natijalari, ishlab 
chiqarish sharoitida qaytariqsiz turli tuproq iqlim sharoitida sinab ko‗rilishi 
mumkin. 
Tajriba dalasida kaytariq va variantlarni joylashtirishda shuningdek 
dalaning kattaligi, sug‘orish shahobchalari kengligi, paynob ariqlar 
kengligi va boshqalar xisobga olinadi. 
Tajriba dalasining katta yoki kichikligi va unung shakliga ko‘ra 
takrorlanishlarni bir yarusli, ikki yarusli yoki ko‘p yarusli qilib 
joylashtirish mumkin. 

---

55 
I 
II 
III 
IV 
1