B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

 

---

76 
 GERBITSIDLAR BILAN DALA TAJRIBASI 
O‘TKAZISHNING XUSUSIYATLARI 
Begona o‗tlarga qarshi kurashda qo‗llaniladigan kimyoviy moddalar 
gerbitsidlar deb atalib, ularning begona o‗tlarga ta‘siri va samarasi ko‗p 
jihatdan tuproqning turiga, mexanik tarkibiga hamda mavjud bo‗lgan 
begona o‗tlarning guruhiga bog‗liqdir. Shuning uchun hamma tuproq 
sharoitlari uchun alohida dala tajribasi o‗tkazish zarurdir. 
Gerbitsidlar kimyoviy tarkibiga ko‗ra agronomik va organik 
xususiyatga ega bo‗lib, ta‘siri bo‗yicha esa tanlab ta‘sir etuvchi va 
yoppasiga ta‘sir etadigan turlarga bo‗linadi. O‗zbekiston paxtachilik ilmiy 
tadqiqot institutida o‗tkazilgan tekshirishlarning ko‗rsatishicha begona 
o‗tlarga qarshi kurashda kimyoviy vositalarni qo‗llash qo‗lda o‗toq 
qilishning o‗rnini bosadi va mehnat sarfini 40 marotabagacha, pul 
harajatlarini esa 2-3 marotaba kamaytirishga imkon beradi, qishloq 
xo‗jaligi ekinlari hosildorligini oshirishni ta‘minlaydi.
Madaniy o‗simliklar biologik xususiyatlari bo‗yicha bir va ikki 
pallalik 
xisoblanib, 
qullaniladigan gerbitsidlarning ta‘siri ham 
o‗simliklarning shu xususiyatlariga asoslanadi.qishloq xo‗jaligida madaniy
ekinlar ichida o‗sadigan begona o‗tlarning turi nihoyat darajada ko‗p 
bo‗lishi ularga kimyoviy usulda kurashish ishlarini ancha qiyinlashtiradi. 
Ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirib, madaniy ekinlar ichida 
o‗sadigan begona o‗tlarning hammasini yo‗q qilib yuborishga imkon 
beradigan gerbitsidlar va ularning aralashmalarini topish kerak. Hozirgi 
kunda O‗rta Osiyo sharoitida keng qo‗lamda kotoran – 80, kotofor – 80, 
prometrin, treflan, gezagard, eradikan, agelon va 2,4 – D ni har xil efirlari 
va moylari yaxshi natija beradigan gerbitsidlar sifatida foydalanilmoqda. 

---

77