B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov

 
 
Tuzatilgan og‘ishlarga umumlashtirilgan usul bilan
ishlov berish 
 
Dastlab takrorlanishlar bo‗yicha o‗rtacha hosildan og‗ishlar aniqlanadi.
42-jadval 
Takrorlanishlar bo‘yicha og‘ishlarni hisoblash 
Takrorla 
nishlar 
Hosil, s/ga 
O‗rtacha 
hosil, 
s/ga 
O‗rtacha 
hosildan 
og‗ish 
Nazorat 
(o‗g‗itsiz) 
N-120 
N-120 
P
2
O
5
-45 
N-120 
P
2
O
5
-90 
I 
20.5 
34.8 
36.5 
37.8 
32.40 
-1.0 
II 
20.2 
35.1 
37.4 
38.2 
32.72 
-068 
III 
22.0 
36.7 
37.6 
38.9 
33.80 
+0.40 
IV 
23.3 
37.0 
38.1 
40.3 
34.68 
+1.28 
M
1
=21.5 M
1
=35.9 M
1
=37.4 M
1
=38.8 
33.40 
+1.68 
-1.68 

---

258 
Takrorlanishlar bo‗yicha og‗ishlar tarkibi bo‗yicha o‗rtacha hosildan 
past bo‗lsa, manfiy belgi bilan , yuqori bo‗lsa musbat belgi bilan yoziladi. 
Musbat belgisi og‗ishlar yig‗indisi va manfiy belgisi og‗ishlar yig‗indisi 
bir xil bo‗lishi kerak. Tajriba bo‗yicha o‗rtacha hosil tekshirilishi va 
bo‗yiga ham, eniga ham mos kelishi zarur. 
Variantlar bo‗yicha o‗rtacha ko‗rsatkichlar og‗ishini olib , ulardan 
tajriba bo‗yicha o‗rtacha hosildan takrorlanishlar og‗ishini ayirsak , 
tuzatilgan og‗ishlar chiqadi. 
Agar ayiradigan son manfiy bo‗lsa , u musbatga aylanadi. Masalan , 
hisoblash ikkinchi takrorlanishning birinchi varianti uchun kuyidagicha 
bajariladi : 
-1.3-(-0.68)=-1.3+0.68=-0.62; 
uchinchi takrorlanishning birinchi varianti uchun esa, xisoblash 
kuyidagi tarzda amalga oshiriladi : 
+0.5-0.40=-0.10 . 
Tuzatilgan og‗ishlarni kvadratga ko‗taramiz , variantlar bo‗yicha 
tuzatilgan kvadratlar yig‗indisini chiqaramiz , so‗ngra barcha og‗ishlar 
kvadratlarining umumiy yig‗indisini 
 
)
(
2
V
hisoblaymiz. 
Variantlar uchun o‗rtacha ko‗rsatkich hatosi ushbu formula bilan 
xisoblanadi: 
n=
)
1
)(
1
(
)
(
2



 
l
n
n
V
Bu formulaga zarur tson qiymatlarini ko‗yib : 
m=
23
.
0
052
.
0
36
87
.
1
3
3
4
87
.
1









 
Nazorat savollari 
1.
Sokolov usulining avzalligi nimada? 
2.
Sokolov usulining kamchiligi nimada? 
3.
Sokolov usuliga ko‗yiladigan talablar?