B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

8.8.Ko‟p allellilik. 
 
Ayrim hollarda biror allel gen bir juft gendan iborat bo`lmasdan (A va a) ko`p gen 
genlardan iborat bo`lishi mumkin. (A1, A2 va a1 a2). Bu hodisa mutatsiya tufayli kelib 
chiqadi. Ushbu hodisani 
dengiz cho`chqalari junini rangi 
irsiyanishida ko`rish mumkin. 
Bu hodisa 5 juft gen orqali ta`minlanadi. 
Ko‗p allellik. Kodominantlik 
Qon guruhlarining irsiylanishiga doir masalalar yechish. 
Ayrim hollarda biror allel gen bir juft (A,a) 
bo‗lmasdan ko‗p
gendan iborat bo‗lishi 
mumkin (A
1
, a
1
a
2
, a
3
va okazo). Bu hoiat bir genning har xil darajada mutatsiyaga uchrashi 
natijasida kelib chiqadi. Organizmda allel genlar qancha ko‗p bo‗lsa, ularning 
kombinatsiyalanish ehtimolligi xilma-xilligi shuncha ko‗p bo‗ladi. Masalan, dengiz 
cho‗chqasi junining rangi 5 ta allel gen bilan belgilanadi. Bu allellaming o‗zaro turlicha 
qo‗shilishi rangning ko‗p xilma-xilligini ta‘minlaydi. 
Ko‗p allellik genlari o‗zaro turlicha ta‘sir ko‗rsatadi. Ko‗pincha ular dominantlik ketma-
ketlik qatorini yuzaga keltiradi: A geni a
1
, a
2
, a
3
genlar ustidan, a
1
, esa a
2
, a
3
ustidan a
2 
esa a
3
ustidan dominantlik qiladi. Odamda ABO sistema bo‗yicha qon guruhlari va ularning 
nasldan naslga o‗tishi ham 
ko‗p allellik
hodisasi asosida tushuntiriladi.
Kodominantlik 
- geterozigota holatda har ikkala gen bir- biridan mustaqil ravishda o‗z 
ta‘sirini yuzaga chiqaradi. Bunga misol qilib IV qon guruhini keltirsak boiadi.
 
Qon guruhlarini belgilash quyidagi tartibda bo ‗ladi. 
Qon 
guruhlari
 
Gomozig
ota holari
 
Geterozig
ota holati