B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

Genlarni o`zaro ta`siri 
 
Genlar allellarining o`zaro ta`siriga qarab ikki guruhga bo`linadi. 
1. Allel genlar o`zaro ta`siri 
2. Allel bo`lmagan genlarning o`zaro ta`siri 
Allel bo`lmagan genlarning o`zaro ta`siri 
3 xil 
bo`ladi. 
1.Komplementar 2.Epistaz 3. Polimeriya 
 
8.10.Genlarni komplementar ta`siri 
 
Genlarni o`zaro ta`sirining komplementar tipida bir belgi ikkita genning o`zaro ta`siri 
tufayli hosil bo`ladi, lekin belgiga ta`sir etuvchi genlar teng qimmatga ega bo`lmay,ulardan 
biri asosiy, ikkinchisi to`ldiruvchi vazifasini bajaradi.
Komplementar holda nasldan-naslga o`tish 3 xil bo`ladi
. 
1. 
Yangi belgi hosil bo`lishida ishtirok 
etadigan har ikki noallel gen mustaqil u yoki bu 
belgiga ta`sir 
etadi, Masalan; AAbb genlar tovuqlarning gulsimon, aaBB genlar no`xatsimon toj hosil 
qiladi. 
2.
Yangi belgi hosil bo`lishida ishtirok etadigan 
ikki xil noallel genning bri mustaqil 
ravishda belgini vujudga keltiradi.Ikkinchi noallel gen esa bunday xususiyatga ega 

---

132 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
bo`lmaydi.Chunonki, sichqonlarda AAbb genlar junning qora rangini aaBB genlar esa xuddi 
aabb genlar kabi junning oq rangini hosil qiladi.B gen faqat A bilan genotipda bo`lgan 
taqdirdagina o`z ta`sirini fenotipda namoyon bo`ladi, ya`ni pigmentar junda zonar holatda 
namoyon bo`ladi. 
3.
Komplementar holda nasldan-naslga o`tishning 
bu xilida noallel genlar alohida-alohida 
ravishda belgiga mustaqil ta`sir ko`rsata olmaydi.Chunonki, XX asrning boshida Betson va 
Pennetlar ipaksimon patli oq tovuqlarni Dorxin zotli tovuqlar bilan chatishtirilganda, 
duragay tovuqlar hammasining pati rangli bo`lib,keyinchalik F2 da 9:7 nisbatda ajralish ro`y 
beradi. Ularning 9/16 qismi rangli patli,7/16 qismi oq patli bo`lgan. Chatishtirishda ishtirok 
etayotgan organizmlar fenotip jihatdan o`xshashligi yoki farq qilishi mumkin.Dominant va 
retsessiv genlarni o`zaro ta`siriga qarab komplementar holda nasldan-naslga o`tishining 
ikkinchi bo`g`inida xilma-xillik