Азотнинг табиатда айланиши

12.. М ва Опа оқсилларининг ҳўжайин организми ҳимоя тизимидан ўтишидаги роли.


Hujayra devoiri komponentllari – ba’zi bakteriyalar hujayra devoir tarkibida bakteriyaning virulentligini ta’minlaydigan komponentlar uchraydi. Masalan, Streptococcus pyogenes hujayra devoir tarkibida issiqqa va kislotalarga chidamli bo’lgan M oqsillarni sintez qilinadi. Bu oqsillar hujayra devorlarida va pililarida uchraydi. Bu bakteriyaning xo’jayin epiteliyalhujayralariga bog’lanishiga va oqqon tanachalari tomonidan fagasitozga uchrashiga qarshi vosita bo’laoladi. Bu oqsil bakteriyaga ho’jayin hujayrasi bilan bog’lanishiga yordam beradi.

• 
  Opa oqsilari ham shular jumlasidandir.
  

13. Бактериологик ферментларнинг ҳўжайин организми ҳимоя тизимидан ўтишидаги роли.


Bakteriyalogik fermentlar – xo’jayin hujayra mexanizmidan o’tishda ekzofermentlarning roli juda muhim. Bu fermentlar ximoya vazifasini bajaruvchi kimyoviy moddalarni yoki immun hujayralarining ba’zi qsimlarini parchalash orqali xo’jayin organizmlar ximoya funksiyasidan o’tishi mumkin.
Koagulazalar – qondagi fibrinogenni fibringa aylantiruvchi fermentlardir. Fibrinlar esa bakteriyalarning fakotsitoziga sabab bo’lishi mummkin. Staphylococcus avlodi vakillari membranasida sintezlanadi.

• 
  Bakteriyal kinazalar (fibrinolizin) – bu fermentlar ham fibrinni parchalaydi. Staphylococcus avlodi bakteriyalari tomonidan sintez qilinadi.
  
• 
  Gyaluronidaza – streptakoklar tomonidan sintez qilinadi. Gyaluron kislotasini gidrolizlaydi.
  
• 
  Kollagenazalar- kollagen oqsilini gidrolizlaydi. Gazli gangrenaning rivojlanishiga sabab bo’luvchi ba’zi Clostridium avlodi vakillari tomonidan sintezlanadi.
  
• 
  IgA proteazalar - N. gonorrhoeae va N. meningitides kabi bakteriyalar tomonidan sintezlanadi.