Азим ҳожиев ўзбек тили сўз ясалиши

-лан
аффикси ёрда- 
мвда ясалган кўпгина феълларнинг сўз ясалиш асоси ҳозирги 
ўзбек тилвда ўз мустақиллигини йўқотган. Лекин улар 
-лан
аффиксининг юқорвдаги вазифаси асосида ясалганлиги сези- 
либ туради.: 
Қирмизхон солланиб ичкари уйга йўл оларкан,
туфлисини ечаётган Баширжон унинг изидан қараб: „Лозим
ярашибди!“ — деб ўйлади. (Н. Аминов) Адир орқасидан ой
салмоқланиб кўтарилди. ( Саид Аҳмад) Барибир энди қайтарган
билан фойда йўқ. Астойдил чоғланибди ... .(Ҳ. Назир) Жиянлари
ишда бўлганликлари учун ўзи уйкаланиб, гўштнинг бир қисмини
пишириб, ўн сўм пул билан дастурхонга қўйипти. ( ,ўАуштум“
журн.) Ўзига етгунча ўжар экан-да қурғур, Милиционерга ҳам
хезланади -я! (Ғ. Ҳотамов) Бизнинг жангчиларимиз ўрин-
ларидан туриб олға ташландилар. (Ш. Саъдулла) — Ура! Биз-
никилар енгди! — деб қичқирди бола ва уйни бир айланиб чиқди.
(Ш. Саъдулла)
-лан
аффиксининг маъно ва вазифаси таҳлилидан маълум 
бўлдики, бу аффикснинг ҳозирги ўзбек адабий тилвда феъл 
ясаш вазифаси доираси жуда кенгайган. Бунинг ўз объектив 
сабаблари бор, албатта.
-ла
ва 
-лан
аффикслари айнан бир маънодаги феъллар 
ясаши билан ўзаро вазифадош аффикслар ҳисобланади. 
-ла
аффикси асосдан англашилган белги-ҳолатни қвдиш (унда 
шундай белги-ҳолатни юзага келтириш) маъносвдаги объект- 
ли феъллар ясайди. Худци шу маънодаги объектсиз феъллар 
эса 
-лан
аффикси ёрдамида ясалади. Қиёсланг: 
азобламоқ,
шудгорламоқ, дудламоқ, заҳарламоқ, мойламоқ — роҳатланмоқ,
парланмоқ, ҳидланмоқ, қировланмоқ.
Демак,