Ayupova M. Yu

1.
 
Bog’langan va ergashgan qo’shma gaplar tuzishni o’rgatish. 
2.
 
So’z o’zgartirish bo‘yicha ishni davom ettirish. 
3.
 
Olmosh va sifatni ot bilan moslashtirishga o’rgatish. 
Bu bosqich agrammatizm ko’rinishlari bilan namoyon bo’luvchi frazali nutqqa 
ega 
bolalar 
bilan 
ishlashga 
mo’ljallangan. 
Bolalar lug‘ati predmetlar, 
harakatlarning turli xil nomlarini, predmet belgilarini, shuningdek, ayrim fazoviy va 
vaqt tushunchalarini ifodaluvchi so’zlarni o’z ichiga oladi. Biroq, bolaning to’liq 
lug’ati yoshiga mos kelmaydi. 
Nutq rivojlanishining bu bosqichida bolalar ko’makchi so‘zlarni qullay 
boshlaydilar: ko’makchilar va ayrim bog‘lovchilar. Bolaning bayon qilishini 

---

murakkablashtirishga intilish, ma’noga mos kelmaydigan bog’lovchilar bilan 
bog‘langan so’z birikmalarining tartibsiz to’plamlarida namoyon bo’ladi. Bu bosqich 
uchun turli ko’rinishdagi agrammatizmlar xarakterlidir: bular nutq rivojlanishining 
boshlang‘ich davrlaridan qolgan amorf so’zlar, aniqlik mayli o’rniga fe’lning 
imperativ infinitiv shakllari, flektiv elementlarni aralashtirish, fleksiylarsiz so’zlarni 
(asosan sifatlarni) qo’llash kabilardir. 
Iborali nutqning aniqligi bolada tovush talaffuzining qay darajada 
shakllanganligiga bog’liq. Shu sababli ba’zi bolalar nutqi u yoki bu darajada 
tushunarli, ba’zilarniki esa kam tushunarli bo’ladi. 
Shu bilan birga bolalarda nutq rivojlanishining ijobiy tomonlari ham ko’zga