Axborot tizimlarining tuzilishi va ta’minlovchi qismlari

O‘rta bo‘g‘imdagi mutaxassislar va menedjerlar uchun axborot tizimlar yoki funksional darajadagi axborot tizimlar.
O‘rta bo‘g‘imdagi mutaxassislar va menedjerlar uchun axborot tizimlar korxonada funksional darajada monitoring (doimiy kuzatish ), nazorat, qaror qabul qilish va boshqarish ishlarini bajarish uchun ishlatiladi. Bunday tizimlarning funksiyalari quyidagilardan iborat:

1. 
   Joriy ko‘rsatkichlarni ilgarigi ko‘rsatkichlar bilan taqqoslash,
   
2. 
   Ma’lum davrga mo‘ljallangan davriy hisobotlar tayyorlash,
   
3. 
   Arxivdagi axborotga kirishni ta’minlash va hakazo.
   

Bu darajada ikki xil axborot tizimlar turini ajratish mumkin: menedjmentlar uchun boshqaruvchi axborot tizimlar va QQQ axborot tizimlar.
Boshqaruvchi axborot tizimlar- korxonadagi yaxshi strukturalangan va qismanstrukturalangan masalalarni echib boshqaruv bo‘g‘iniga xizmat qiladi va unga kunlik, haftalik vaziyatlar haqida axborot beradi va hisobotlar tayyorlab beradi.
QQQ axborot tizimlar- korxonadagi strukturalanmagan masalalarni echib boshqaruv bo‘g‘iniga xizmat qiladi va unga kunlik, haftalik, vaziyatlar haqida axborot beradi va hisobotlar tayyorlab beradi.
Strategik darajadagi axborot tizimlar.
Strategiya deb uzoq muddatga mo‘ljallangan masalalarni echish usullari va vositalariga aytiladi.
Har qanday firmaning rivojlanishi, yutuqlari unda qabul qilingan strategiyaga bevosita bog‘liq. Firmaning strategiyasini ishlab chiqishga bo‘lgan ehtiyoj strategik axborot tizimlarni vujudga kelishiga sabab bo‘ldi.
Strategik axborot tizim-kompyuter axborot tizim bo‘lib, tashkilotning strategik rivojlanish maqsadlarini amalga oshirishni QQQ. SHunday misollar borki, yangi sifatdagi axborot tizimlar tashkilotning strukturasi, profilini o‘zgartirib uning gullab yashnashiga sabab bo‘ldi. Misol sifatida, Microsoft firmasi, Xitoydagi mahsulot ishlab chiquvchi ko‘plab firmalarni olish mumkin.
Strategik qarorlar qabul qilish uchunfirmani tashqi dunyo bilan aloqasini yaxshi tushunish kerak. Ushbu rasmda firmaga tashqi ob’ektlarning ta’sirlari ko‘rsatilgan.
Bunday holda firma konkuriensiyada yutib chiqishi uchun quyidagi ishlarni qilishi kerak:
1) butunlay yangi tovarlar va xizmatlar ishlab chiqish;
2) iste’molchilar va ta’minotchilar uchun shunday aloqalarni o‘rnatish kerakki, boshqalar bilan aloqa qilishi ular uchun yaxshi bo‘lmasin.
3) tovarlarning tannarxini shunday pasaytirish kerakki, u zarar keltirmasin.
Firmada bir necha axborot tizimlar bo‘lishi kerak. Ular har xil maqsadli bo‘lib, har qanday darajadagi boshqaruv qarorlarini qo‘llab quvvatlasin.
Quyidagi rasmda shunday variantlardan biri keltirilgan. Lokal axborot tizimlar orasida turli xil xarakterli va maqsadli aloqalar o‘rnatiladi. Ba’zi lokal axborot tizimlar ko‘plab xodimlar bilan bog‘liq bo‘lib tashqi dunyoga chiqish imkoniyatiga ega bo‘lishi mumkin, ba’zilar faqat o‘zaro ichki aloqalarga ega bo‘lishi mumkin. Aloqa o‘rnatishda regional va global kompyuter tarmoqlaridan foydalanish mumkin. Quyida korxonadagi ba’zi bir axborot tizimlar va ular orasidagi aloqalar ko‘rsatilgan.

Har xil etaplarda boshqaruv еchimlari

142-rasm. Korxonadagi ba’zi bir axborot tizimlar va ular orasidagi aloqalar tasvirlangan.
Firmada har xil maqsadli axborot tizimlar integratsiyalanib korporativ axborot tizimlar yaratiladi. Korporativ axborot tizimlar foydalanuvchiga umumiyfirmaga tegishli MB va lokal MB lardan foydalanish imkoniyatini beradi.
Har xil darajadagi boshqaruvchi echimlar qabul qilishda quyidagi axborot tizimlar yaratilishi mumkin:
Xom ashyo va materiallarni saqlanishini hisoblab boruvchi axborot tizimlar;
Ishlab chiqarishni operativ nazorat qiluvchi axborot tizimlar;
Ta’minotchilar bilan o‘zaro munosabatlarni qayd qilib boruvchi axborot tizimlar; Marketing va savdo-sotiqni qayd qilib boruvchi axborot tizimlar.