Avtomobilning ekologik xususiyatlari. Reja

Yangi kashfiyotlar, yangi rekordlar

Ko’pchilikning nazarida elektromobillar sekin harakatlanuvchi, tez-tez quvvatlash zarur bo’lgan, ustiga-ustak juda qimmat transport vositasi hisoblanadi. Aslida esa elektromobillarning o’rtacha tezligi ichki yonuv dvigatelli avtomobillardan qolishayotgani yo’q. Jumladan, 2010 yilning 22-23 may kunlari yaponiyalik elektromobil ishqibozlari klubi tomonidan ishlab chiqarilgan Dai’atsu Mira EV avtomobilibir martalik quvvat bilan 1003,184 kilometr masofani bosib o’tdi. SHu yilning 24 avgustida esa litiy-ionli akkulmulyator bilan jihozlangan «Venturi Jamais Contente» elektromobili AQSHning Yuta shtatida 1 kilometr masofa oralig’ida tezlikni soatiga 495 kilometrga olib chiqdi. Uning maksimal tezligi esa 515 kilometr-soatni tashkil etdi. 27 oktyabrь sanasida «lekker Mobil» elektromobili barcha imkoniyatlar, jumladan, isitish tizimi yoqilgan holda Myunxendan Berlingacha bo’lgan 605 kilometrlik masofani bir martalik quvvat bilan bosib o’tdi. Mazkur elektromobil 55kVt quvvatga ega dvigatel va 115 kVt-soat sig’imli «DBM Energy» kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan «Kolibri» akkumulyatorlari bilan ta’minlangan bo’lib, o’rtacha tezligi soatiga 90, ba’zi joylarda 130 kilometrga yetdi. «DBM Energy» mutaxassislarining ta’kidlashlaricha, bunday akkumulyatorlar bilan elektromobil egalari 32 soatgacha tinimsiz harakatlanishi, umumiy hisobda 500 ming kilometr masofani bosib o’tishlari mumkin.

«Quyoshmobillar» va «shamolmobillar»

Amaliyotda elektromobillarning Quyosh batareyalari va shamol eneragiyasi asosida harakatlanuvchi turlari ham ishlab chiqarilgan. Biroq bunday avtomobillar foydali ish koeffitsientining pastligi (10-15 foiz), sutkalik energiya jamg’arish imkonining mavjud emasligi sababli unchalik ommalashmadi. SHuningdek, «quyoshmobillar»ning tunda va ob-havo noqulay bo’lgan kunlarda harakatlanishi cheklangan bo’lib, Quyosh batareyalari tannarxining balandli ham bu borada katta muammolarni tug’dirmoqda.
SHunday bo’lsa ham, Venturi Eclectic kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan Venturi Astrolab modeli avtomobil ishqibozlari o’rtasida anchagina tanildi. Ushbu model qo’shimcha ravishda shamol energiyasi asosida harakatlanishi bilan ham boshqa turdoshlaridan ajralib turadi.
Italiyalik mutaxassislar tomonidan ishlab chiqarilgan SolarWorld GT elektromobili esa Quyoshdan quvvat olgan holda 2012 yili dunyo bo’ylab sayyohatni amalga oshirdi.
11,42 ot kuchiga ega, quvvati 4,2 kVt bo’lgan ikkita motor-g’ildirak bilan harakatlanuvchi Loebbemotor avtomobili ham bu borada ko’pchilik e’tiborini o’ziga qarata oldi. U o’zining yengil vazni (umumiy hisobda 260 kg), aerodinamik ko’rinishi tufayli «quyoshmobillar» o’rtasida rekord tezlikni qayd etdi. Uning eng yuqori tezligi soatiga 120 kilometrgacha ko’tarildi. Mazkur avtomobil 21 kilogramm vaznga ega bo’lib, quvvati 4,9 kVt-soatni tashkil etuvchi litiy-ionli akkumulyator bilan ta’minlangan.
SHuningdek, ayni paytda gibrid-«quyoshmobillar» ham mavjud bo’lib, ular bir vaqtning o’ziga ham Quyosh energiyasidan, ham oyoqlar bilan pedallarni aylantirish hisobga harakatlanadi.