Автомобилларда юк ва пассажирлар таши асослари

1 2.6. Уйиб ташилувчи юкларни ортиш-тушириш
ишларини ташкил этиш ва механизациялаш
Қ урилиш м атериалларининг ярм идан кўпи, то ғ-к о н са- 
ноатида оч и қ усулда қазиб олинадиган юклар транспорт во­
ситаларига уйиб ортилиш и мумкин. Уйиб ташиладиган кури­
лиш юклари (ш агал, чақир тош , кум, грунт ва бош қалар) ва 
тоғ ж инсларининг ўзига хос (индивидуал) хусусиятлари бўли-
188

---

ш и ra қарамай, уларнинг кўп жиҳатдан ўзаро яқин том онла- 
ри бор. Уларни уйиб ортиш , таш иш ва туш ириш им конияти 
мавжуд. Одатда, бундай юклар қисқа масофаларга таш илади. 
Бу нарса ортиш -туш ириш иш ларини механизациялаш ни та­
лаб қилиш и билан бирга таш иш да самосваллардан фойдёша- 
ниш орқали ай н и таш иш лардаги тр ан сп орт хараж атларини 
камайтириш им конини беради.
У йиб таш илувчи ю кларн и орти ш л и кд а турли э к с к а в а - 
торлардан ф ой далан илад и .
Занж и рли ёки ги лд и ракли , бир чўм ичли эк с к а в а то р ­
л ар асосан ер иш лари да (чуқурлар ковлаш д а), кон лард а 
и ш л аш д а ҳам да о р ти ш -ту ш и р и ш ва м он таж и ш лари да 
қўлланади. А втом оби лларни ю клаш да асосан 8 хил тур ва 
ўлчамли курилиш ва кон экскав ато р л ар и д ан ф о й д
11
пани- 
лади. Улар чўмичлари ҳаж ми 0,15 д ан 4 м 3 гача бўлиб, би р- 
б ири дан д ви гател и н и н г куввати ва кран ж и ҳ о зи и и н г юк 
м ом енти билан ф ар к д ан ад и (7-ж адвал).
7-жадвал
Курилиш ва кон экскаваторларининг тур ва ўлчамлари *
Ч у м и ч н н и н г ҳ а ж м и , м3
0 .2 5
0 ,2 5 ( 0 ,3 )
0 .4 ( 0 ,5 )
0 .6 5
1,0
1,6
2 ,5
4 .0
К ув в ати, о т куч и да
16
25
4 ,0
63