Avtomobil XX asr sivilizatsiyasining yorqin ramzi hisoblana-di. Transportsiz, jumladan, avtomobil transportisiz xalq xo‘jaligini tasavvur etib bo‘lmaydi

P_a = ^{X − X}T ⋅ P_T ,


X _a − X

bunda:

P – tiklanishi lozim bo‘lgan ko‘rsatkich bo‘yicha sifat zaxirasi-ga ega bo‘lgan mahsulot massasi, kg;


P_T – kondension bo‘lmagan (tiklanishi lozim bo‘lgan) mahsulot massasi, kg;


X – ko‘rsatkichning aralashtirishdan keyin olinishi lozim bo‘l­ gan, standartga mos keladigan me’yori;


X_T – kondension bo‘lmagan mahsulot ko‘rsatkichining qiymati; X_a – sifat zaxirasiga ega bo‘lgan mahsulot ko‘rsatkichining qiy­

mati.

Qovushoqlik va chaqnash harorati proporsionallik qonuniga bo‘ysunmaydi. Shuning uchun aralashmaning qovushoqligi ma’lu-motnomalarda keltiriladigan nomogrammalar asosida, chaqnash harorati esa maxsus formulalar asosida aniqlanadi.

Benzin va dizel yonilg‘ilarini zararsizlantirish tindirish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Moylarni tozalash uchun ular 70– 80°C gacha isitib tindiriladi. Tozalash sifati tozalanadigan moyning qovushoqligiga,­ ifloslanish darajasiga, zarralarning o‘lchamlariga bog‘liq. Tindirish vaqti 2 dan 4–5 sutkagacha bo‘lishi mumkin.

Qovushoqligi past bo‘lgan moylarni suvsizlantirish uchun ular 80–85°C haroratda bir necha soat isitilib, so‘ngra tindiriladi. Ko‘p suv aralashgan motor moylari suv va cho‘kindilardan tozalan-ganidan keyin ham dvigatelda ishlatishga yaramaydi, chunki suv ulardagi qo‘shilmalarning ko‘p qismini eritib yuboradi. Yonilg‘i va moylar mexanik aralashmalardan filtrlash yo‘li bilan tozalanadi. Moyni filtrlash jarayonini jadallashtirish maqsadida moy 60–80°C haroratgacha isitiladi. Suv va mexanik aralashmalardan tozalangan

220

yonilg‘i va moylar quruq toza idishga quyiladi. Tozalangan neft mahsulotlari sifatini tekshirish uchun idishning pastki qatlamla­ ridan namuna oli-nadi. Sovituvchi suyuqliklarni tiklash ularning zichligini nazorat qilishga asoslangan. Bunda gidrometrdan foyda-laniladi.

Plastik surkov moylarini ATK sharoitida tiklash maqsadga mu-vofiq emas.