Avtomatlashtirish tizimlarini loyihalash

21.9 – §. AVTOMATIK LOYIHALASH TIZIMLARI

Fan – texnika taraqqiyotining jadallashuvi ommaviy ishlab chiqarish samaradorligining oshishi va mahsulot sifati yaxshilanishining hal qiluvchi shartidir. YAngi zamonaviy texnika va texnologiyani, ishlab chiqarishni boshqarishning samarali tizimlariniishlab chiqish ko‘rsatib o‘tilgan vazifani hal etadi.

SHu bilan birga amaliyotning ko‘rsatishicha, turli xil masalalarni hal etishda yangi texnika imkoniyatlari va samaradorligining o‘sishi bilan bir vaqtda uni loyihalash va tayyorlashga sarflanadigan moddiy va vaqt xarajatlari ortadi. Ishlab chiqishlarning vaqt bo‘yicha cho‘zilib ketishi ularning tez eskirishiga olib keladi.
YAngi buyumlarni; mashinalarni, apparatlarni, texnologik jarayonlarni, asboblarni va avtomatlashtirish vositalarini, avtomatlashtirish tizimlarinitayyorlashda vaqt eng ko‘p darajada qaerda yo‘qotiladi? Loyihalash jarayonlarini qanday tezlashtirish kerak?
Loyihalash tajribasini tahlil qilish asosida shu narsa aniqlanganki, ko‘p vaqt kutubxonalarda, arxivlarda, ilmiy – texnik axborot bo‘limlarida, umumiy loyiha kabinetlarida texnik axborotni qidirishga, hisoblash va chizma ishlarini, chizma va konstruktorlik hujjatlarini rasmiylashtirish va tuzatish ishlariga sarflanadi.
U yoki bu turdagi ishning salmog‘i o‘zgarishi mumkin. Biroq, umuman noijodiy ishning umumiy hajmi juda katta. Ba’zan ilmiy – texnik axborotni izlashning o‘ziga umumiy loyihalash vaqtining uchdan biri sarflanadi. Tabiiyki, bunday hol texnik axborotning qadrsizlanishiga olib keladi.
Mutaxassislarning sa’y – harakatlari, zamonaviy texnika yutuqlari yangi buyumlarni ishlab chiqish sur’atlarini fan –texnika yutuqlari sur’atlari bilan tenglashtirishga imkon berdi. Muammo avtomatlashtirilgan loyihalash tizimlarini (ALT) yaratish va joriy qilish yo‘li bilan hal qilinmoqda. ALT loyihaviy mehnatni jadallashtiradi, uning ijodiy mazmunini chuqurlashtiradi.
ALT deb loyiha tashkilotlari bo‘linmalari bilan o‘zaro bog‘langan va avtomatlashtirilgan yoki avtomatik loyihalashni bajaruvchi loyihalashni avtomatlashtirish vositalari majmuasidan iborat tashkiliy – texnik tizimga aytiladi.
ALT da loyihalash natijasi – loyihalash ob’ektini yaratish uchun zarur talablarni qondiruvchi ob’ektlarni va uning tarkibiy qismlarini loyihalashning hamma yoki ayrim bosqichlaridagi tugallangan loyihaviy qarorlar (echimlar) majmuasidir.
ALT ni yaratish maqsadlari loyihalash ob’ektlarining samaradorligini oshirgan holda ularni yaratish va ishlatish xarajatlarini kamaytirish, muddatlarni qisqartirish, loyihalashga sarflanadigan mehnatni kamaytirish va loyihaviy hujjatlarning sifatini oshirish, ishlab chiqarilayotgan mahsulot sifatini oshirishdan iborat.
Qo‘yilgan maqsadga matematik usullarni va EHMni qo‘llash, loyihaviy ishlarni kompleks avtomatlashtirish, loyihalashni boshqarish sifatini oshirish, loyihalanayotgan ob’ektlarning samarali matematik modellarini qo‘llash, komplektlovchi buyumlar va materiallarni qo‘llash, ko‘p variantli loyihalash va optimallash usullaridan foydalanish asosida loyihalash yo‘li bilan erishiladi.