Avtomatika va energetika

8.1- rasm. Magnitoelektrik millivoltmetrning chizmasi.

Millivoltmetr doimiy magnit 4, o‘zak 3 va qo‘zg‘aluvchan ramka 1 dan iborat. Ramka o‘zakni qamrab oladi va magnitning qutb uchlari va o‘zak orasidagi havo oralig‘ida aylanadi. Ramka yuz o‘ramli ingichka izolatsiyalangan mis (yoki aluminiy) simdan tayyorlangan, maxsus lok bilan birlashtirilgan va mustahkam to‘g‘ri to‘rtburchak shakliga ega. Ramka strelka 2 ga ulangan, uning uchi shkala 6 bo‘ylab siljiydi. Asbobning qo‘zg‘aluvchan sistemasi (ramka, strelka va boshqalar) muvozanat holatida saqlanishi uchun posangi 5 bilan ta’minlanadi (8.1- rasm).

Asbob qo‘zg‘aluvchan sistemasining burilish burchagi j ramkadan o‘tayotgan tok kuchidan tashqari, yana termojuft, ulaydigan simlar va millivoltmetrning ichki qarshiligiga ham bog‘liq:

j = KI = KE(t, t₀)/(R_mv + R_t + R_c) (8.1)

Bunda: E_t — TEYK; R_t — termojuftning qarshiligi; R_c — ulaydigan simlar qarshiligi; R_v — millivoltmetrning ichki qarshiligi. (8.1) ifodadan asbob strelkasining chetga chiqishi TEYKning o‘zgarmas qiymatida zanjirning turli qarshiliklariga bog‘liq ekanligi ko‘rinib turibdi. Shuning uchun asbobning darajalanishi zanjir tashqi qismining muayyan qarshiligida (R_tash = R_t + R_c) bajariladi va qo‘shimcha xatoliklarga yo‘l qo‘ymaslik uchun pirometrik millivoltmetrni yig‘ish jarayonida shu qarshilik aniq saqlanishi shart.

Odatda, tashqi qarshilikni millivoltmetr shkalasida ko‘rsatilgan qarshilikka tenglashtirish uchun o‘zgaruvchi qarshilikdan foydalaniladi.

8.2- rasmda termoelektrik termometrni millivoltmetrga ulash chizmasi berilgan.