Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

 
2.6. Sath, bosim va burchak tezligi datchiklari 
 
2.6.1.  Sath datchiklari va ularning ishlash printsiplari  
 
 
Qishloq  va  suv  xo‘jaligida  suyuqliq  va  mahsulotlar  sathini  aniqlash 
maqsadida  qalqovichli  (po‘kakli  yoki  poplavokli),  gidrostatik  va  elektrodli  sath 
datchiklari qo‘llaniladi.  
 
Qalqovichli  datchiklar  suyuqlik  sathi  o‘zgarishini  qabul  qiladigan 
qalqovichdan va chiqish elektr signaliga o‘zgartiradigan elementdan tashkil topgan 
bo‘ladi. O‘zgartirgichlar sifatida aktiv yoki induktiv datchiklar ishlatiladi. 2.15, a - 
rasmda  potentsiometrik  o‘zgartirgichli  qalqovichli  sath  datchigining  sxemasi 
ko‘rsatilgan.  Yengil  qalqovichli  (1)  bilan  potentsiometrik  datchikning  (3) 
bog‘lanishi  blok  (4)  orqali  o‘tkazilgan  tros  (2)  yordamida  amalga  oshiriladi. 
Qalqovichning og‘irligi yuk (5) bilan moslashtirib  boriladi. Suyuqlik sathining xar 
qanday o‘zgarishi sath o‘lchov birligiga moslangan ikkilamchi o‘lchov asbobidagi 
(UA) kuchlanish o‘zgarishiga proportsional ravishda ta’sir qiladi. Qalqovichli sath 

---

 
31 
datchiklari suyuqlik  sathining  katta katta miqdorda o‘zgrishlarini o‘lchash uchun 
xizmat qiladi. Ularning asosiy kamchiligi qalqovichning harakatlanib turishidir.