Avtomatika asoslari va ishlab cнiqarisн jarayonlarini avtomatlasнtirisн

 
2.5.3.  Manometrik datchiklar 
 
Sezgir  elementining  turiga  qarab    manometrik  datchiklarni  quyidagilarga  
ajratiladi:  manometrik, silfonli va  membranali (2.14-rasm).
 
 
 
2.14 - rasm. Manometrik datchiklarning turlari. 
 
a - membranali, b - silfonli, v - manometrik. 
 
 
Manometrik    termometrlar  texnikaviy  asbob  bo‘lib,  termotizmning  ish 
moddasi  jihatidan  gazli,  suyuqlikli  va    kondentsasion  turlariga    ajratiladi.  Bu 
asboblar    -150
0
S  dan  600 
0
S    gacha  bo‘lgan  suyuqlik  va    gazsimon  muhitlar 

---

 
30 
haroratini    o‘lchash  uchun  qo‘llaniladi.  Maxsus  to‘ldirgichli  termometrlar    esa 
100
0
S  dan 1000 
0
S  gacha bo‘lgan  haroratlarga mo‘ljallangan bo‘ladi.  
 
Asbobning    tizimi  (termobalon,  kapilyar    sig‘imlari,  ish    moddasi)  asosan 
gaz  (gazli  asboblarda)  va  suyuqlik  (suyuqli  asboblarda)  bilan    boshlang‘ich 
bosimda  to‘ldiriladi.  Termobalon  isishi  bilan  ishchi  moddaning    bosimi  oshadi. 
Buning  natijasida asboblardagi  membranalar, silfonlar  manometrik  quvurchalar 
harakatlanishi  boshlanadi. Sezgir  elementlar  holati o‘zgarilishi natijasida ularga 
ulangan strelkalar holatini o‘zgartirib  kontaktlarni ishga  tushiradi.  Ushbu 
datchiklarning  o‘lchash    chegaralari    ishchi    moddaning  qaynash  va  qotish  
haroratlari  bilan cheklanadi.  
 
Gazli  manometrik  termodatchiklarning  o‘ziga  xos  kamchiliklaridan    biri  
issiqlik  inertsiyasining kattaligidir. Buning sababi:  termobalon devorlari  bilan uni  
to‘ldirgan    gaz  o‘rtasidagi    issiqlik  almashish  koeffitsientining  kichikligi    va  
gazning  o‘tkazish  qobiliyatining pastligi.