«audit» kafedrasi «Ichki audit» fanidan

Mas’uliyatlilik tamoyili: Tashkilotda faoliyat olib boruvchi har bir ichki audit xodimi o’z faoliyatini olib borishda iqtisodiy, ma’muriy va intizomiy mas’uliyatni his qilishi kerak. Agar xodim tomonidan mas’uliyat his qilinmasa nazorat talab darajasida olib borilmaydi.

Muvozanatni ushlab turish tamoyili: Yuqoridagilardan kelib chiqib, korxonaning nazorat funktsiyasi qanday tarzda olib borilishi, resurslar bilan ta’minlanishi va bajarilishi bo’yicha auditor tomonidan buyruq berilmasligi lozim. Nazorat sub’ektlari tomonidan majburiyatlar korxonaning ish hajmi va imkoniyatidan kelib chiqib belgilanishi lozim.

Yuzaga kelgan kamchiliklar bo’yicha o’z vaqtida malumot berish: Yuzaga kelgan kamchiliklar bo’yicha malumot, ushbu kamchiliklar bo’yicha qisqa vaqt ichida qaror qabul qilish vakolatiga ega kishiga o’z vaqtida etkazilishi lozim. Agar ma’lumot kechiqtirilsa salbiy oqibatlarga olib keladi. Boshlang’ich nazoratda oqibatlarning yuzaga kelish ehtimoli bo’yicha malumot o’z vaqtida etkazilmasa, bu nazoratni amalga oshirilishidan mano qolmaydi.

Nazoratga oluvchi va nazoratga olingan tizimning mutanosibligi: Ichki audit tizimining murakkablik darajasi nazoratdagi tizimning murakkablik darajasiga mutanosib bo’lishi kerak, ya’ni ob’ekt bo’yicha tekshiruvni muvaffaqiyatli olib borish uchun ichki audit shu darajada murakkab bo’lmog’i lozim.

Butlik tamoyili: Har xil turdagi ob’ektlar bir-biriga aloqador bo’lgan ichki auditni o’ziga qamrab olgan bo’lishi kerak, ya’ni audit tor doiradagi obektlar bilangina chegaralanmasligi kerak.

Javobgarlikning taqsimlanish tamoyili: Xodimlar o’rtasida vazifalar shunday taqsimlanish kerakki, bir xodimga bir vaqtning o’zida quydagi vazifalar yuklatilmasligi kerak: Belgilangan aktivlar bo’yicha operatsiyalarga ruxsat berish, berilgan operatsiyalarni ro’yxatga olish, operatsiyalarning bo’lganligini ta’minlash hamda ularning inventarizatsiyadan o’tkazish. Salbiy oqibatlar yuzaga kelmasligini oldini olish maqsadida bu funktsiyalarni bir necha xodimlar o’rtasida taqsimlanishi lozim.