Atrof-muhitni muhofaza qilishning tashkiliy va huquqiy asoslari

“Alohida muhofaza qilinadigan tabiiy hududlar to’g’risida»gi qonuni (07.05.1993 y.) hozirgi va kelgusi avlodlar ehtiyojlarini ko’zlab, milliy boylik va umumxalq mulki hisoblangan noyob tabiiy komplekslarni tashkil qilish, boshqarish va muhofaza qilishning umumiy huquqiy, ekologik, iqtisodiy, tashkiliy asoslarini belgilaydi). Bu qonun Respublika hududdagi umummilliy boylik hisoblangan tabiiy majmualar, sog’lomlashtirish maskanlari, madaniy, ilmiy, iqtisodiy ekologik nuqtai nazardan takrorlanmas va noyob hududlarni himoya qilishning huquqiy, ekologik, iqtisodiy va tashkiliy asoslarini ta’minlaydi.
O’zbekiston Respublikasining “Atmosfera havosni muhofaza qilish to’g’risida”gi qonuni (27.12.1996 y.) davlat organlari, korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, jamoat uyushmalari va fuqarolarning atmosfera havosini muhofaza qilish sohasidagi faoliyatini huquqiy tartibga solishni belgalaydi. Atmosfera havosi qonunlar asosida muhofaza qilinadi. Turkiston Respubliklarida atmosfera ifloslanishiga barham berish va havo ifloslanishining oldini olishga qaratilgan qator umumdavlat chora-tadbirlarini belgilab beruvchi ko’plab qarorlar e’lon qilingan.
Markaziy Osiyo Respublikalari atmosfera havosini muhofaza qilish bo’yicha ko’rsatmalari 1991-1993 yillar ichida «Tabiatni muhofaza qilish» haqidagi qarorlarida o’z aksini topgan. Zarur huquqiy asosni yaratish uchun hozir dayoq atrof-muhitni muhofaza qilish, tabiatdan foydalanish va energiyadan foydalanish O’zbekiston Respublikasining 1997 yil 25 aprelida qabul qilingan “Energiyadan oqilona foydalanish to’g’risida”gi qonuni bilan to’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita bog’langan 100 yakin qonuniy hujjatlar qabul qilingan.
O’zbekiston Respublikasining «Yer to’g’risida»gi qonuni 1989 yil 20 iyun oyida qabul qilingan. Davlat tashkilotlarining ruxsati bilan tabiy yer va yer osti boyliklarini kovlab, foydalanish ishlari olib boriladi. Davlat tasarrufida bo’lgan tabiy boyliklarni huquqiy himoya qilishda doimiy muhofaza,nazorat,eslatish va tiklash kabi chora tadbirlar qulaniladi.
Tabiatning yer va yer fondidan foydalanish, muhofaza qilish ham O’zbekiston Respublikasi qonunlari asosida yer reformasi asosiy yo’nalishlari,maqsadlari va yer fondi davlat tomonidan huquqiy muhofaza qilishi qayd qilingan.
Qonunlarda yer shaxsiy mulk muammosi,maqsadlari va yerdan umrbod foydalanish, ijaraga olish borasida xo’jaliklar, ayrim shaxslarning huquqlari o’z aksini topgan. Qonunda davlat, ho’jaliklar va ayrim shaxslar o’rtasidagi munosabatlar shartnoma asosida amalga oshirilishi,shartnomani chuzish yoki to’xtatish kabi holatlar davlat nazorat ostida bo’lishi ochiq ko’rsatilgan. O’zbekiston Respublikasining