64
-
инвестицион рағбатлантиришлар соғлиқни сақлаш, хавфсизлик ва атроф-муҳит
ҳимояси соҳаларидаги талабларнинг кучсизланишига йўл қўймаслиги керак;
-
савдо ва капитал соҳалар чекловчи ва тартибга солувчи инвестицион талабларни
минималлаштириш;
-
етарли ва самарали компенсация тўлаш шарти билан ижтимоий жамият
мақсадларига, миллий қонун ва халқаро ҳуқуқ тамойилларига мувофиқ
дискриминациясиз инвестицияларни экспроприация қилишдан воз кечиш;
-
рўйхатга олиш ва конвертация имкониятини таъминлаш;
-
капитал олиб чиқишдан чеклашларни олиб ташлаш;
-
хорижий инвесторни миллий инвесторлар билан тенг равишда давлат қонунларига,
маъмурий қоида ва ҳолатларига риоя қилиниши;
-
инвестицион лойиҳани амалга ошириш муносабати билан хорижий персоналга келиш
ва вақтинчалик туришга рухсат бериш;
-
келишмовчиликларни консултатциялар ва музоқаралар ёки хўжалик судлари орқали
ҳал қилиш.
Иқтисодий амалиёт шуни кўрсатмоқдаки, инвестицияларни жалб қилишда
рағбатлантириш сиёсати бозор омилларига нисбатан камроқ таъсир кўрсатади. Иқтисодий
эркинлик, бозор механизмларининг тўсиқсиз ишлаши ташқи инвестицияларни жалб қилишда
муҳим критерий ҳисобланади. Америка иқтисодчилари томонидан ишлаб чиқилган
иқтисодий эркинликнинг интеграл кўрсаткичи у ёки бу мамлакатда давлат хўжалик
субъектларига нисбатан канчалик фаол аралашувининг 10 дан ортиқ турли кўринишдаги
хусусий кўрсаткичларининг агрегирация килинган ҳарактеристикаси ишлаб чиқилган бўлиб,
улар қуйидаги соҳалардаги ҳолларда намоён бўлади:
-
савдо сиёсати соҳасида;
-
солик сиёсати соҳасида;
-
монетар сиёсати соҳасида;
-
банк тизимининг ишлаши соҳасида;
-
хорижий инвестицияларни ҳуқуқий тартибга солиш соҳасида;
-
мулк ҳуқуқи соҳасида;
-
мамлакатда ишлаб чиқариладиган товарлар ва хизматлар соҳасининг умумий ҳажмида
давлат истеъмолининг улуши;
-
иқтисодий рағбатлантириш сиёсати соҳасида;
-
давлатда мавжуд “қора бозор”нинг миқёси;
-
нархнинг ташкил топиши ва иш ҳақини тартибга солиш соҳасида ва бошқалар.
Ушбу кўрсаткичларнинг ҳар бири бўйича давлат 1 дан 5 баллгача олиши мумкин
(давлатнинг иқтисодиётга энг кам ва энг кўп аралашувига мувофиқ). Тадкикотлар
натижасига кўра 1995 йилда энг эркин (банк иши ва монетар сиёсатдан бошқа барча
кўрсаткичлар бўйича бир бал олган) Гонконг иқтисодиёти тан олинди. Айни бир пайтда
Хитой юқоридаги диаграммада охирги ўринни эгаллайди. Аммо бу Хитойга ҳар йили
миллиардлаб хорижий инвестицияларни жалб қилишига ҳалақит бермайди.
Do'stlaringiz bilan baham: