ﹶﻻﺍ
Мунодони тархим
69
ыилиш (енгиллаштириш) жоиз бщлади.
ََﺃ
ﺎﻴ
ﻡﺴ
←
ﺀﺎﻤﺴَﺃ
ﺎﻴ
،
ﻭﺭﻤ
ﺎﻴ
←
ﻥﺍﻭﺭﻤ
ﺎﻴ
Шу
َوْﺮَﻣ
ва
ﻡﺴَﺃ
деган, охири тархим ыилинган мунодолар
бацзан тщлиы бир исм шаклида ъам ишлатилади.
Масалан:
ﻭﺭﻤ
ﺎﻴ
‘
ﻡﺴَﺃ
ﺎﻴ
68
Атоқли
от
.
69
Қисқартириш
.
______________________________________________________________
35
4-машы
Пиёла. Перо. Щчирьич. Чой. Ыанд. Дафтар ыаерда? Бу
ерда. Щыувчи каравотда ухлаяпти. Усмон овыатни еяпти.
Чойни ич. Овыатни егин. Эй Маъмуд, чизьични бер. Эй
Аъмад, босмани ол. Ким бу? Бу нима? Бщр билан ёз.
Дафтарга ыалам билан ёз. Щыувчи ыаерда? Щыитувчи
ыаерда? Бу бола ыаъвани ичяпти.
ﻡﺎﹶﻨﻴ
ﺭﻴِﺭﺴ
ﹲﺔﹶﻨﺍﺯِﺨ
ﻙﺍﻭﺴِﻤ
.
ﻠﺼﻤ
ﻲ
.
ﻙﺎﹶﻨﻫ
.
ﹲﺔﻫﺩﺭ
.
ﻡﺤﹶﻟ
.
ﺯﺒﹸﺨ
.
َلﺎﻌﹶﺘ
.
ﹾ
ﻅ
ﹶﻔﺤِﺍ
.
ﺏﺎﺒ
.
ﻲﱠﻠﺼﻤﹾﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
.
ﻙﺍﻭﺴِﻤﹾﻟﺍ
ِﺕﺎﻫ
.
ﹶﺔﻫﺩﺭﻟﺍ
ِلﹸﺨﺩُﺃ
.
ﺱﺭﺩـﻟﺍ
ﹸ
ﻅ
ﹶﻔﺤﻴ
ﻡﻴِﻠﺴ
.
ﺱﺭﺩﻟﺍ
ِ
ﻅ
ﹶﻔﺤِﺍ
.
ﺏﺎﺒ
ﺍﹶﺫﻫ
.
؟ﺱﺭﺩﻟﺍ
ﹸ
ﻅ
ﹶﻔﺤﻴ
ﻥﻤ
-
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
.
ﻲـﹶﻠﻋ
ﻡﺎﹶﻨﻴ
ﺩﹶﻟﻭﻟﺍ
ِﺭﻴِﺭﺴﻟﺍ
.
ﺯﺒﹸﺨﹾﻟﺍ
ُلﹸﻜْﺄﻴ
ﺩﻭﻤﺤﻤ
.
ﻡﺤﱠﻠﻟﺍ
ِلﹸﻜ
.
ﻙﺍﻭﺴِﻤﹾﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
-
ﻲـﹶﻠﻋ
ﻙﺎـﹶﻨﻫ
ِﻡﱢﻠﻌﻤﹾﻟﺍ
ِﺏﹶﺘﹾﻜﻤ
.
ﺱﺭﺩﻟﺍ
ِ
ﻅ
ﹶﻔﺤِﺍ
.
ﺎﹶﻨﻫ
َلﺎﻌﹶﺘ
.
ﻡـﺤﱠﻠﻟﺍ
ُلـﹸﻜْﺄﻴ
ﺩـﻤﺤﻤ
.
ِﺕﺎـﻫ
ﹶﺓﺍﺭﺒِﻤﹾﻟﺍ
.
؟ﺱﺍﺭﹸﻜﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
-
ِﺫﻴِﻤﹾﻠﱢﺘﻟﺍ
ِﺩﻌﹾﻘﻤ
ﻲﹶﻠﻋ
ﻙﺎﹶﻨﻫ
.
ﺎﹶﺘِﻜﻟﺍ
ِﺔﹶﻨﺍﺯِﺨﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﺏ
.
ﻯ
ﺎﱠﺸﻟﺍ
ﺏﺭﹾﺸﻴ
ﻡﻴِﻠﺴ
.
ﹶﺓﻭـﻬﹶﻘﻟﺍ
ِﺏﺭـﹾﺸِﺍ
؟ِﺭﺍﺩـﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﻥﻤ
؟ِﺕﻴﺒﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﻥﻤ
ِﺭﱠﻜﺴﻟﺎِﺒ
.
36_______________________
Араб
тили
дарслиги
–
таркиб
қоидалари
5-машы
Фарид дарсини ёдлаяпти. Муъаммад овыатни еяпти.
Бу ерга кел. Дарсни ёдла. Бола каравотда ухлаяпти.
Ыаламтарошни ол. Залга кир. Бу жойнамоздир. Бу тиш
чщткадир. Салим ыаерда? У ерда дарсини щыияпти. Бу
эшикдир. Бу деразадир. Китоб ыаерда? Шкафда. Щыувчи
гщшт еяпти. Саид нон еяпти. Саид, бу ерга кел.
ﺏﹾﻠﹶﻜ
ﻙﻴِﺩ
ﺭﻭﹶﺜ
ﹲﺓﺭﹶﻘﺒ
ﺢ
ﻴِﺼﻴ
ﺱﺭﹶﻓ
ﺭﻬﻤ
.
ٌلﺠِﻋ
.
ﺽﹸﻜﺭﻴ
.
ﹲﺔﺠﺎﺠﺩ
.
ﺎﹶﻨَﺃ
.
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
.
ﻭﻫ
.
ﻲﹶﺘﻤ
.
ﻥِﻤ
.
ﺝ
ﺭﹾﺨُﺃ
.
ﹲﺫﻴِﻤﹾﻠِﺘ
ﻭﻫ
.
ﻡﱢﻠﻌﻤ
ﺎﹶﻨَﺃ
.
ﹲﺫﻴِﻤﹾﻠِﺘ
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
.
ﺽﹸﻜﺭﻴ
ﺱﺭﹶﻔﻟﺍ
.
ﻙﻴﺩﻟﺍ
؟ﺭﻬﻤﹾﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
ﺢ
ﻴِﺼﻴ
.
ﺴ
ﺎﻴ
ﺽﹸﻜﺭُﺃ
؟ُﺃﺭﹾﻘﹶﺘ
ﻲﹶﺘﻤ
؟ﺭﻭﱠﺜﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
ﺩﻴِﻌ
.
ِلﺼﹶﻔﻟﺍ
ﻥِﻤ
ﺝ
ﺭﹾﺨُﺃ
.
ﺎﹶﻨَﺃ
ﺏﹸﺘﹾﻜَﺃ
.
ﺢ
ﻴِﺼﻴ
ﻭﻫ
.
ﹲﺫﻴِﻤﹾﻠِﺘ
ﺎﹶﻨَﺃ
.
ﻥﺎﻤﹾﺜﻋ
ﺎﻴ
ﺏﹸﺘﹾﻜُﺃ
.
ِﺭﺍﺩﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﺽﹸﻜﺭﻴ
ﺭﻬﻤﹾﻟﺍ
.
ﻯ
ﺎﱠﺸﻟﺍ
ﺏﺭﹾﺸﻴ
ﻭﻫ
؟ﹸﺓﺭﹶﻘﺒﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
.
ﻯ
ﺎﱠﺸﻟﺍ
ﺏﺭﹾﺸﹶﺘ
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
.
؟ﺱﺭﹶﻔﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
-
ﻲِﻓ
ِﺭﺍﺩﻟﺍ
.
ﺩﻟﺍ
ُﺃﺭﹾﻗَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
ﺱﺭ
.
ﺩﻴِﻌﺴ
ﺎﻴ
ﺱﺭﺩﻟﺍ
ﻡﻬﹾﻔﹶﺘ
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
.
ﺱﺭﺩـﻟﺍ
ﹸ
ﻅ
ﹶﻔﺤَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
.
______________________________________________________________
37
ِﺭﻴِﺭﺴﻟﺍ
ﻲﹶﻠﻋ
ﻡﺎﹶﻨﹶﺘ
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
.
ُلﹸﻜْﺄﻴ
ﺭﻭﱠﺜﻟﺍ
.
ﺽﹸﻜﺭَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
.
ﻯ
ﺎﱠﺸﻟﺍ
ِﺏﺭﹾﺸِﺍ
.
ِلـﹸﻜ
ﺯﺒﹸﺨﻟﺍ
.
ﺽﹸﻜﺭﻴ
ﺭﻬﻤﹾﻟﺍ
.
؟ﺏﹾﻠﹶﻜﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
-
ِﺭﺍﺩﻟﺍ
ﻲِﻓ
.
ﻡﻴِﺭﹶﻜ
ﺎﻴ
ﺎﹶﻨﻫ
َلﺎﻌﹶﺘ
.
ﻭـﻫ
ﻡﺤﱠﻠﻟﺍ
ُلﹸﻜْﺄﻴ
.
ِﺭﺍﺩﻟﺍ
ﻲِﻓ
ُلﺠِﻌﻟﺍ
.
؟ﹸﺔﺠﺎﺠﺩﻟﺍ
ﻥﻴَﺃ
6-дарс
Замир деб ьоибга, мухотобга, мутакаллимга ыщйилган
исмга айтилади. Улар мабниётлар жумласидан бщлиб,
жинсига кщра икки хилдир:
а) музакар
б) муаннас
С
онига кщра уч хил бщлади:
а)
муфрад
б)
тасния
в)
жам
Шахсига кщра ъам уч хил бщлади:
I шахс
– м
утакаллим
II шахс
– м
ухотоб
Ι
II шахс – ьойб
Замирлар икки турли бщлади:
а)
муттасил
(ёпишган)
ﹸﺕﺒﺭﻀ
‘
ﺏﺭﻀ
б)
мунфасил
(ажралган)
،ﹶﺕﹾﻨَﺃ
،ﺎﹶﻨَﺃ
،ﻭﻫ
Замирлар бориз ва мустатир бщлади. Бориз замир
кщриниб турган замирдир.
ﹶﺕﹾﻨَﺃ
،ﹸﺕﺒﺭﻀ
Мустатир замир яшириниб турган замирдир.
َبَﺮَﺿ
нинг тагидаги
ُﻫ
َﻮ
замири
Замирлар зоъир исм каби уч хил ъолатда бщлади:
а) р
афц
б) н
асб
в) ж
ор
Рафц, насб ъолатларида замирлар муттасил ва мунфасил
бщлади. Жор ъолатда фаыат муттасил бщлади.
38_______________________
Араб
тили
дарслиги
–
таркиб
қоидалари
Рафц:
ﺏِﺭﻀَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
ﹸﺕﺒﺭﻀ
↓
↓
мунфасил муттасил
Насб:
ﻲِﻨﺒﺭﻀ
ﻱﺎﻴِﺇ
↓
↓
мунфасил муттасил
Жор:
ﻲِﻤﹶﻼﹸﻏ
ِﻪِﺒ
،
↓
↓
муттасил
муттасил
2.
ﻥِﻤ
ъарфи жор бир неча мацнода келади:
а) ибтидо (бошлаш) учун
ﹸﺕﺭِﺴ
ﹶﻟﺍ
ِﺓﺭﺼﺒﹾﻟﺍ
ﻥِﻤ
ِﺔﹶﻓﻭﹸﻜﹾﻟﺍ
ﻲ
б) табйин (баён ыилиш) учун
ﺱﺠﺭﻟﺍ
ﺍﻭﺒِﻨﹶﺘﺠﺎﹶﻓ
ﻭَ
ﻷ
ﺍ
ﻥِﻤ
ﹶﺜ
ِﻥﺎ
Ҳаж
сураси
, 30-
оят
.
в) табциз (бщлакка бщлиш) учун
ﹾﺫﹸﺨ
ِﻡِﻫﺍﺭﺩﻟﺍ
ﻥِﻤ
г) зоида бщлиб келади.
Манфийда:
ﺎﻤ
ﻲِﻨﺀﺎﺠ
ٍﺩﺤَﺃ
ﻥِﻤ
Мусбатда:
ٍﺭﹶﻁﻤ
ﻥِﻤ
ﻥﺎﹶﻜ
6-машы
От, Сигир, Тойчоы, Бузоы. Бу нима? Жойнамоз. От
югуряпти. Сигир ыаерда? Бу ерда. Карим дарс щыияпти.
Сен дарсни щыияпсан. Эй Фарид, югур. Сен залга
киряпсан. Мен хонадан чиыяпман. У чойни ичяпти. Сен
______________________________________________________________
39
чойни ичяпсан. Фарид ыаерда? Ъовлида. Щыитувчи
ыаерда? Залдан чиы. Хщроз ыичыиряпти. Бу От. От
ыаерда? Бузоы югуряпти. Тойчоы бу ерда, ъовлида.
ﻊِﺒﺎﺴﻟﺍ
ﺱﺭﺩﻟﺍ
ﻥﻴﱢﻜِﺴ
ﹲﺔﹶﻨﻴﱢﻨِﻗ
ﺢ
ﺒﺴﻴ
ﹲﺓﺭﹸﻜ
.
ﻙﻤﺴ
.
ﺀﺎﻤ
.
ﻥﺒﹶﻟ
.
ﺩﻌﺒ
.
ُلﺒﹶﻗ
.
ﻡﻭﹸﻘﻴ
.
ﺭﹸ
ﻅ
ﹾﻨﻴ
.
ﺏﻌﹾﻠﻴ
.
ْلﻫ
.
ﻡﻌﹶﻨ
.
ِﺒ
ﺏﻌﹾﻠﻴ
ﹸﺫﻴِﻤﹾﻠﱢﺘﻟﺍ
ِﺓﺭﹸﻜﻟﺎ
.
ِﺀﺎﻤﹾﻟﺍ
ﻲِﻓ
ﺢ
ﺒﺴﻴ
ﻙﻤﺴﻟﺍ
.
ﻲِﻓ
ِﺓﺭﹸﻜﻟﺎِﺒ
ﺏﻌﹾﻠﻴ
ﻥﻤ
؟ِﺭﺍﺩﻟﺍ
-
ﺩﻴِﺭﹶﻓ
.
ِﻙﺎﺒﱡﺸﻟﺍ
ﻥِﻤ
ﺭﹸ
ﻅ
ﹾﻨُﺃ
.
ﺀﺎﻤﹾﻟﺍ
ِﺏﺭﹾﺸِﺍ
.
ﹸﺫﻴِﻤﹾﻠﱢﺘﻟﺍ
ﻡﻭﹸﻘﻴ
.
ﺏﺭﹾﺸَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
ﻥﺒﱠﻠﻟﺍ
.
ِﺱﺭﺩﻟﺍ
ﺩﻌﺒ
ﺏﻌﹾﻟَﺃ
ﺎﹶﻨَﺃ
.
ﻲِﺴﺭﹸﻜﻟﺍ
ﻲﹶﻠﻋ
Do'stlaringiz bilan baham: |