Аплв1тот1 Jill. V b tk kaffTAlv grant bulalari

Maorilarning hurofotga ishonchi g'azabidan ham kuchli ekanini ko‘rgan Elen, Meri Grant va ularning hamrohlari xotirjam bo‘lib, qabr to‘sig‘i ichiga kirdi-lar.
Yangi zelandiyaliklar boshlig'i ko‘milgan bu qabr

57 0

atrofi qizil bo‘yoqqa bo'yalgan yog‘och devor bilan o‘rab qo‘yilgan edi. Yog'ochlarga yo‘nilgan simvolis-tik qiyofalar, yog'ochga tushirilgan haqiqiy tatuirov-ka marhumning mansabi balandligidan va jangovar ishlaridan darak berib turardi. Ustunlarga chig'anoq va yo'nilgan toshlardan qilingan tumorlar osib qo‘yiï-gandi. Yog'och to‘siq ichkarisiga gilamdek qilib ko‘k barglar yozib tashlangan. 0 ‘rtadagi do‘nglik esa, bu yerga yaqinda birov ko‘milganidan darak berib turar­ di.
Qabr atrofiga boshliqning qurol-yarog‘i: o‘qlangan miltiqlar, nayza, yashil nefritdan yasalgan ajoyib bir boita terib qo‘yilgandi. Xuddi shu yerda, yow oyi-larning e’tiqodicha, Kara-Tetening «mangu hayot» dunyosida ov qilishi uchun kerak bo‘ladigan o‘q-dori zapasi turardi.
— Mana bu qurol-yarog* arsenalidan biz marhum-dan ko‘ra yaxshiroq foydalanamiz! — dedi Paganel.
— Bu yow oyilar narigi dunyoga qurol-yarog* olib ketishni zap o‘ylab chiqargan ekanlar-da!
— Iye, bu ingliz miltiqlari-ku! — dedi mayor.

— Bunga shubha yo‘q, — dedi Glenarvan. — Yowoyilarga o‘tli qurollar sovg‘a qilish yaramas odat ekanini e’tirof qilish kerak. Yowoyilar bu qurollarni keyin istilochilarga qarshi ishlatadilar, to‘g‘ri qiladi-lar ham. Har holda, bu qurollar bizga foyda keltirishi mumkin.

— Kara-Tetega deb qo'yib ketilgan mana bu oziq-ovqat bilan suv bizga bulardan ham ko‘proq foyda keltiradi, — deb qo'shib qo'ydi Paganel.

Haqiqatan ham, marhumning qarindosh-urug‘lari bilan do‘stlari juda saxiylik qilib yuborgan edilar. Oziq-ovqatning ko‘pligi boshliqning oliy martabasiga hurmat zo‘rligini ko‘rsatardi. Bunda-gi ovqat o‘n kishiga yarim oyga yetardi, boshliqqa esa manguga yetishi mumkin. Bu ovqatlar o'simliklardan iborat bo‘lib, unda qirqquloqlar shirin patatlar va yevropa-liklar Yangi Zelandiyaga allaqa-chon olib kelgan kar-toshkalar bor edi. Katta-katta idishlarda yangi ze-landiyaliklar odatda ovqat 'vaqtida ichadigan toza suv turardi. Shular orasiga qo‘yügan, ustalik bilan to‘qil-gan savatlarga sayohatchilarimiz bilmaydigan al-laqanday ko‘k mevalar to‘latib qo‘yilgandi.