Аплв1тот1 Jill. V b tk kaffTAlv grant bulalari

besh ming mahalliy aholi bor edi. 1863-yilda esa faqat yetti kishi qoldi. Yaqinda esa «Merkuriy» gazetasi eng so‘nggi tasmaniyalikning Gobart shahriga kelganini xabar qildi.
Na Glenarvan, na mayor, na Jon Mangls Paganelga e’tiroz bildirmadilar. Hatto ular shotlandiyalik emas, ingliz bo'lganlarida ham o‘z vatandoshlarini himoya qilish uchun hech narsa deya olmagan bo‘lar edilar: geografiya olimi keltirgan faktlar aniq-ravshan bo'lib, ularni rad qilishning iloji yo‘q edi.
— Bundan ellik yilcha oldin shu yerdan o'tsak, — dedi Paganel, — biz yo'limizda allaqachon bir qancha avstriyaliklar qabilasini uchratgan bo‘lar edik, bunga amin bo‘lavering, hozir esa shu vaqtgacha bironta qa-bilaga duch kelganimiz yo‘q. Yana yuz yilchadan keyin bu qit’ada bitta ham qora tanli qolmaydi.
Haqiqatan ham, qora tanlilarga ajratib berilgan yerlar mutlaqo odam turmaydigan joylarga o‘xshar, ko‘chmanchilar yoki o'troq aholidan bironta asar ko‘rinmasdi. Qir asta- sekin o‘rmonga almashinib bor-di, tevarak- atrof esa borgan sari yovvoyilashardi. Qit’aning bir chetidagi bu yerlarga bironta ham jon-li — na odam, na hayvon — qadam bosmaydigandek tuyulardi. Birdan Robert bir to‘p evkaliptlar yonida to‘xtab, kattakon bir jonivorni ko‘rsatib qichqirdi:

— Maymun! Qaranglar, maymun!

Qop-qora bir jonivor shoxdan-shoxga sakrab, bir daraxtdan ikkinchisiga shunday epchillik bilan o‘tar ediki, go‘yo uni havoda allaqanday parda qanot tu-tib turganday tuyulardi. Nahotki, bu g ‘alati o‘lkada maymunlar ham ko‘rshapalakdek uchib yuradigan tulkilarga o'xshagan bo'lsa?
Arava to'xtadi, hammalari ko‘z uzmay, o'sha qora vujudni tomosha qila boshladilar. U bora-bora kat­ takon evkalipt shoxlari orasida ko‘zdan g ‘oyib bo‘ldi. Lekin ko‘p o‘tmay, u nihoyatda tezlik bilan daraxt tanasidan pastga tusha boshladi, oxiri bir sakradi va har xil qiliqlar qilib, bir necha sajen joyga sakrab-sakrab bordi-da, uzun qo‘llari bilan kattakon yelim daraxtining silliq tanasiga yopishdi. Sayohatchilari­ miz ushlaydigan joyi bo‘lmagan va quchog‘iga sig'ma-gan silliq va sirg'anchiq daraxtga uning qanday qilib chiqishiga aqllari yetmay, hayron edilar. Lekin birdan maymunning qo‘lida boltaga o‘xshagan bir narsa pay-do bo‘ldi, u daraxt tanasini chopib-chopib, o‘sha yer-

380