Anotatsiya kirish mavzuning asoslanganligi va dolzarbligi

Tadqiqot ishining asosiy masalalari va farazlari. O‘zbekistondagi geleoenergetik resurslarni vaqt va maydon bo‘yicha taqsimotini o‘rganish geleoenergetik qurilmalarni O‘zbekiston hududi bo‘ylab samarali joylashtirish to‘g‘risidagi farazni e’tiborga olib, tadqiqotda ko‘p yillik quyosh radiatsiyasi rejimining o‘zgarishlari masalalari ko‘rib chiqiladi.
Tadqiqot mavzusi bo‘yicha adabiyotlar sharhi. Quyosh energiyasidan amaliy foydalanish bo‘yicha tadqiqotlar manbaalari ikki asosiy yo‘nalishda ishlab chiqilgan. Birinchisi fotoelektrik konvertorlarni va ular bilan bog‘liq bo‘lgan quyosh elektr stansiyalari va komplekslarini rivojlantirishning texnik masalalarini o‘z ichiga oladi. Ikkinchi yo‘nalishi dunyoning turli mintaqalari quyosh resurslarini to‘liq baholash bilan bog‘liq. Shuni ham malum qilishimiz mumkinki eng mashhur ishlar ikkinchi yo‘nalishga kiradi. Ulardan birinchisi «Zapiski VMO, №172» (1981). Oxirgi 10-15 yilda Quyosh energiyasini ishlatish V.V. Alekseeva va L.V. Nefedovoy (1992), V.S. Lukashevich (1985), Yu.M. Tulko (1983), R.V. Axmedova (1983), V.E. Korenova va boshqalar. (1982), R.B. Bayramova va boshqalar. (1993), G. Dyurana (1992) va boshqalar. Mintaqada quyosh energiyasidan foydalanish va uni ishlab chiqish ishini S. Lingovoy (Bolgariya, 1979), V.A. Perovoy (Kirgiziya, 1960), G.G. Svanidze va boshqalar. (Gruziya, 1987), J.S. Takibaeva (Kazaxstan, 1992) va boshqalar. O‘zbekistonda Quyosh energiyasini ishlatish usullari va ularni tahlili ishlarini G.Ya. Umarova (1970), shuningdek S.N. Saidova va R.A. Zaxidova (1992), undan keyingi davrlarda X.T. Egamberdiev, Yu.V. Petrov davom ettirganlar. Biroq so‘ngi yillarda quyosh energiyasining mavsumiy va keng tarqalgan taqsimoti va antropogen omillar ta’siri ostida uning o‘zgaruvchanligi masalalari deyarli o‘rganilmagan.
Shunday qilib, O‘zbekistondagi aktinometrik stansiyalar ma’lumotlarini o‘rganish va ular tahlilini bajarish muhim ilmiy va amaliy masalalardan hisoblanadi.
Tadqiqotda qo‘llanilgan metodikaning tavsifi. Ishni bajarishda gidrometeorologik tadqiqotlarda keng qo‘llaniladigan tavsiflash, ma’lumotlarning statistik va qiyosiy tahlil usullari, shuningdek MS Excel dasturining imkoniyatlaridan samarali foydalanildi.