Anguage and literature

Gulshan ASILOVA
, 
pedagogika fanlari doktori
DAVLAT TILI DARSLARIDA KASBIY KOMPETENSIYALARNI SHAKLLANTIRISH 
Hujjatni ijro uchun topshirish
Hujjatni qabul qilish
Hujjatni
dastlabki ko‘rib 
chiqish
Hujjatning rahbar tomonidan 
ko‘rib chiqilishi
Hujjatni
qayd etish
Talabalarga davlat tilida yuritiladigan so-
haviy-me’yoriy, shuningdek, elektron hujjatlar bilan sa-
marali ishlashni o‘rgatishda o‘quv materialini ish yuritish 
xususiyatlari bo‘yicha tuzish hamda quyidagilarga e’ti-
bor qaratish tavsiya qilinadi:
– ish yuritishning me’yoriy-huquqiy asoslari va soha-
dagi amaliy ahamiyati;
– ish yuritishning zamonaviy me’yoriy-huquqiy ba-
zasida hujjatlarni rasmiylashtirishga qo‘yiladigan talab-
lar;
– tashkiliy-farmoyish hujjatlari va ichki me’yoriy
hujjatlar, maxsus blanklarda to‘ldiriladigan yoki muay-
yan shakl asosida qo‘lda yoziladigan hujjatlarni rasmiy-
lashtirish xususiyatlari;
– hujjatlar bilan ishlashni tashkillashtirish, ularning
ijrosini nazorat qilish va ularni saqlash tartibi;
– ish yuritishga oid me’yoriy-huquqiy hujjatlar ham-
da adabiyotlar;
– sohaviy-me’yoriy hujjatlar, ularning turlari to‘g‘risi-
da ma’lumot berish, hujjat namunalari;
– ish yuritishda qo‘llaniladigan asosiy tushunchalar,
hujjatlarda qo‘llaniladigan sohaviy terminlar va nutqiy 
qoliplar;
– asliyatdagi va tarjima qilingan nusxalar asosida
sohaviy-me’yoriy hujjatlar yig‘ma jildini shakllantirish;
– hujjat matnini tuzishda uning rekvizitlariga amal
qilish, ularni qog‘oz sathi bo‘ylab to‘g‘ri va tekis joylash-
tirish, hujjatlardagi ixchamlik, xolislik, tilning imlo qoida-
lariga to‘liq rioya qilish;
– har bir hujjatni o‘rganish uchun alohida mashq va
topshiriqlar tizimini ishlab chiqish, bilimlarini tekshirish 
uchun zarur materialni taqdim qilish.
Internet tarmog‘ida ta’lim resurslaridan foydalanish
-
ning ko‘plab usullari va ularga oid tavsiyalar berilgan. 
Maxsus kompyuter dasturi turli xil topshiriqlarni qisqa 
vaqt ichida tuzish va ularni o‘quv sayti ko‘rinishida tar-
moqqa joylashtirish imkonini beradi. Talabalarni elek-
tron resurslar bilan ishlashga o‘rgatishda ularni ushbu 
o‘quv saytidagi manbalardan foydalanish, ulardagi 
mashq va topshiriqlarni bajarish, o‘qituvchi bilan elek-
tron pochta orqali muloqot qilishga jalb qilish mumkin. 
Quyida shunday misollarni keltiramiz:
1.
O‘rganilayotgan mavzu bo‘yicha Internetda mav
-
jud o‘quv materiallari ro‘yxati.
Bu ro‘yxat ayni paytda 
talabalar o‘rganayotgan u yoki bu mavzu bo‘yicha zarur 
materiallarni qisqa fursatda topishga yordam beradi. U 
Internetning cheksiz resurslari ichida o‘ziga xos mayoq 
vazifasini o‘taydi. 
2.
Mavjud Internet resurslaridan yig‘ilgan matnlar,
fotosuratlar,­ audiofayllar,­ videokliplar,­ animatsiya­ re-
surslari, virtual sayohatlar va boshqalar. 
3.
Matn­mazmuni­bo‘yicha­topshiriq­va­savollarni­o‘z­
ichiga olgan Internet resurslariga havolalar.
O‘qituvchi 
aynan shunday savol va topshiriqlar yordamida tala-
balarning o‘quv-bilish faoliyatini tashkil qiladi. Sayt 
mazmuni bilan tanishgach, talabalar mustaqil ravishda 
matnni tushunganlikni tekshiradigan topshiriqlarni ba-

---

veb-sayt: www.tilvaadabiyot.uz
11
Dolzarb mavzu
jarishlari kerak. Topshiriqni bajarish natijalari auditoriya 
mashg‘ulotida muhokama qilinadi. Masalan:
Matnni­o‘qing.­A­ustundagi­hujjat­nomlarini­B­ustun-
dagi­ta’rifar­bilan­taqqoslab,­to‘g‘ri­javoblarni­tanlang.