Anguage and literature til va adabiyot

Foydalanilgan adabiyotlar

1.

 O.Mallayev. Yangi pedagogik texnologiyalar. – Toshkent, 2000.  

2. M.A. Mahkamova. Innovatsion texnologiyalar boshqaruvi. Monografiya. – Toshkent:  Aloqa, 2011.

3. Г.Б.Болоний, В.Ю.Лыскова. Кластерный подход и его использование в научно-педагогических исследованиях // Вестник 

ТГУ, Т. 16 вып. 1. 2011.  

4. Porter М. Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, Cambridge, 1980. 454 pages.

5. Шамова Т.И. Кластерный подход к развитию образовательных систем // Взаимодействия образовательных учреждений 

и  институтов  социума  в  обеспечении  эффективности,  доступности  и  качества  образования  региона:  Материалы  10-го 

Международного образовательного форума (Белгород, 24–26 окт.  2006 г.): в 2 ч. / БелГУ, МПГУ, МАНПО; отв. ред. Т.М.Давыденко, 

Т.И. Шамова. Белгород: Издательство БелГУ, 2006. Ч. 1. – C. 24–29.

6. Шарай Н. Кластерный  подход  в  интеграции.  УГ Москва, №15 от 14 апреля 2015 года.

---

44

e-mail: [e-mail]

2020-yil 1-son

Kichik tadqiqot

XX asrning ikkinchi yarmida o‘zbek dostonchiligida 

nasr va nazm uyg‘unligida yozilgan dostonlar soni ortdi. 

O‘ndan ortiq bunday dostonlar faqat barmoq vaznida 

yozilgani, asosiy voqealar nasrda, asar qahramonla-

rining kechinmalari nazmda berilganligi jihatidan ajralib 

turadi. 

Ularda xalq dostonlariga xos an’anaviy motivlar, 

obrazlar, baxshiyona ohang kuzatiladi. Eng muhimi, 

xalq dostonlari singari omma madaniy-maishiy tur-

mushi, orzu-istaklari bilan bog‘liq voqeliklarni keng 

ko‘lamda badiiy ifoda etish xususiyati davr dostonlarini 

tark etmadi. Aksincha, uning mavzular qamrovi, obraz-

lar tizimi yanada kengaydi.

Davr dostonlarida tarixni xalqona tushunish va tu-

shuntirishga, uni jonlantirishga intilish istagi kuchaydi. 

Shundan kelib chiqib, millatimiz boshidan kechgan va 

kechayotgan ijtimoiy-siyosiy voqealarning, erk va ozod-

lik uchun olib borilgan kurashlarning tarixiy mohiyati ba-

diiy bayon etila boshlandi. Natijada dostonda haqiqiy 

hayot manzaralari bilan shoir qalb kechinmalari, o‘tmish 

xotirasi-yu bugungi voqeligi, kelajak xayoli-yu avlod 

taqdiri, milliy qadriyatlarimiz, e’tiqodiy qarashlarimiz – 

barcha-barchasi xuddi xalq eposidagi kabi qomusiy bir 

tarzda yaxlit poetik tizimga tushirila boshlandi. Faqat 

bu xalq dostonlarida omma fantaziyasi asosida umum-

lashtirilsa, davr dostonlarida lirik qahramon dunyoqa-

rashi va kechinmalari orqali bayon etildi.

Jumladan, To‘ra Sulaymonning “Qorasoch” dostoni-

da voqelik deyarli boshdan-oyoq nasr va nazm uyg‘un-

ligida saj’ vositasida aks ettirilgan. Adabiyotimizda ayol 

sadoqati haqidagi asarlar alohida tizimni tashkil etadi. 

“Qorasoch” dostonida ham shu g‘oya ifoda etilgan. 

Dostonning bosh qahramoni ruhiy-ma’naviy jihatdan 

S.Zunnunovaning “Ruh bilan suhbat”, Mirtemirning 

“Surat” asarlaridagi qahramonlarga yaqin. Faqat 

T.Sulaymon uslubining ohorli jihati voqelikni xalq dos-

toni usulida bayon etganida namoyon bo‘lgan. Bu esa 

shoirga urush yillarida xalqimizning front orqasida tu-

rib ko‘rsatgan mehnat qahramonliklarini xalq eposidagi 

kabi ko‘lamdor, batafsil tasvirlashga yo‘l ochgan. Unda 

xalq dostonlariga xos quyidagi jihatlar bo‘rtib turadi.

Qahramonning tug‘ilishidan boshlab to kamolga yet-

gungacha kechgan voqealar tizimi (Qorasochning tug‘i-

lishi, voyaga yetishi, o‘z muhabbatini topishi, farzandi 

baxti uchun kurashishi) an’anaviy motivlarda beriladi.

Dostonning nasr qismida voqelik boshdan-oyoq saj’ 

usulida bayon qilingan.