Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

Tabiat yodgorliklari. 
Ba'zan ilmiy, madaniy va tarixiy jihatdan qimmatli tabiiy obyektlarni 
muhofaza qilish uchun katta maydonlarni ishg'ol qiladigan qo'riqxonalar va uncha katta bo'lmagan 

---

89 
maydonlarni ishg'ol qilgan qimmatli tabiiy obyektlar-«Tabiat yodgorliklari» deb e'lon qilinadi, jiddiy 
muhofaza ostiga olinadi, umumiy maydoni 3381,5 ga. 
Tabiat yodgorliklariga sharsharalar, geyzerlar, g'orlar, relyefning ajoyib
shakllari, geologik ochilib qolgan joylar, chiroyli toshlar, qoyalar, ayrim daraxt, tarixiy 
obidalar va boshqa obyektlar kiritiladi. Tabiat yodgorliklarining ko'zga yaqqol tashlanib turishi, lekin 
xo'jalik ahamiyati bo'lmasligi mumkin. Ularning ilmiy, tarixiy, madaniy-estetik ahamiyati ko'pincha 
juda katta bo'ladi. 
Umumiy xususiyatiga qarab, tabiat yodgorliklari geologik-geomorfologik, botanik, paleontologik, 
astronomik va landshaft yodgorliklariga bo'linadi. 
Geologik-geomorfologik yodgorliklarga 
ochilib qolgan tog' jinslari qatlamlari, g'orlar, karst 
relyef shakllari, so'ngan vulqonlar, kraterlar, geyzerlar, diqqatga sazovor qirg'oqlar, noyob qoyalar va 
boshqalarni kiritish mumkin. Masalan, Zomin tog'laridagi afsonaviy «Qirq qiz», odamlarning 
qadimgi ajdodi qoldig'i topilgan. Teshiktosh g'ori, Kuytosh - Odamtosh, «Shampan shishasi» va 
boshqalarni kiritish mumkin (Ergashev, 1995). 
Botanik yodgorliklarga 
yo'qolib ketayotgan relikt o'simliklar o'sadigan joylar, dashtlardagi 
o'rmon massivlari yoki o'rmon orasidagi dasht uchastkalar, alohida saqlanib qolgan keksa daraxtlar 
va boshqalar kiradi. Respublikamizda bunday obyektlarga Sayrobdagi 700-1000 yoshli chinor, 
Boysundagi Chorchinor va boshqalarni kiritish mumkin. 
Paleontologik yodgorliklarga 
toshga aylanib ketgan va izlari saqlanib qolgan o'simlik, hayvon 
qoldiqlari, ochilib qolgan 
joylar misol bo'la oladi. Landshaft yodgorliklariga tevarak-atrofdan ajralib turadigan go'zal manzarali 
joylar,-yirik sharsharalar va boshqalarni kiritish mumkin. Astronomik tabiiy yodgorliklarga yirik 
meteoritlar tushgan joylar, meteorit : kraterlari kiradi. dastur ishlab chiqilishi va shu dastur