Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

Landshaftlar, qo'riqxonalar, milliy bog'lar, buyurtma-larning ahamiyati.
Yerning geografik qobig'idagi tabiiy komponentlarning o'zaro ichki aloqalari, birligiga ko'ra, 
boshqa joylardagi bioekologik birliklardan farq qiluvchi va tabiiy chegaralarga ega bo'lgan hududiy 
majmualar landshaftlar deyiladi. Landshaftlarning barcha tabiiy komponentlari (geologik tuzilishi, 
relyefi, iqlimi, tuprog'i, o'simliklari va hayvonot dunyosi) muayyan muvozanatdagi bir butunlikni 
hosil qiladi. Inson o'z faoliyati natijasida landshaftlarning bir yoki bir necha komponentiga ta'sir etadi 
va bu ta'sir landshaftning muvozanati, dinamik strukturasi, funksiyasini o'zgartiradi hamda butun 
landshaftning o'zgarishiga olib keladi. Landshaftlarning asosiy belgilari: 
1) Landshaftlar-bir-biri bilan bog'langan va bir-birini to'ldiruvchi tabiiy elementlar va 
voqeliklar yig'indisidan iborat bo'lib, ular tarixiy rivojlanish jarayonini davom ettiruvchi fizik-
geografik va ekologo-biologik tabiiy birikmalardan iboratdir; 
2) Landshaftlar tabiiy birikmalar bo'lib, ularda hamma komponentlar (relyef, iqlim, suv, 
tuproq, havo, o'simlik va . hayvonlar) bir-biri bilan bog'langan va bir-birlariga bevosita yoki bilvosita 
ta'sir qilib, umumiy rivojlanish qatori va sistemasini hosil qiladi; 
3) Landshaftlar o'zlarining kelib chiqishi va tarixiy rivojlanishlari bo'yicha, aniq va bir xil 
tuzilishga ega bo'lgan katta- kichik hudud bo'lib, bir xil yer tuzilishi, umumiy iqlim, gidrotermik 
sharoit, tuproq, biogeotsenozlarga ega. Landshaftlar mintaqal va amintaqal belgilarga bo'linmaydi, 
ular oddiy geomajmualardan tashkil topgan tabiiy territorial majmualardan iboratdir. 
Landshaftlar o'zlarining kelib chiqishlari bo'yicha quyidagicha farqlanadi: 
a) 
Agrokultura-qishloq 
xo'jalik landshaftlari. Bunday landshaftlarda tabiiy o'simliklar qoplami 
madaniy ekinlar, bog'zorlar bilan almashtirilgan bo'ladi; 
b) 
Antropogen landshaftlar, 
bular insonning xo'jalik faoliyati natijasida o'zgargan va tabiiy 
komponentlari qisman o'zgargan, yer yuzidagi ko'pchilik tabiiy
birikmalar bo'lib, quruqlikning 46% ini ishg'ol qiladi. 
Antropogen xildagi landshaftlar madaniy va inson faoliyati ta'sirida buzilgan madaniy hamda o'zining 
tabiiy funksiyasini bajarish qobiliyatini yo'qotgan degrodatsiyaga uchragan landshaftlarga bo'linadi. 
Ular o'z-o'zini tiklash qobiliyatiga egadir; 
d) 
Geoximik landshaftlar-bu 
kimyoviy elementlari va birikmalarining tarkibi, miqdori bir xil 
bo'lgan yer yuzasidan tashkil topgan bo'lib, ayrim elementlarning intensiv to'planishi yoki 
landshaftlardan yuvilib ketishi, shu tabiiy biogeo-tsenozlardagi suv havzalarida elementlarning 
migratsiyasi yaxshi kuzatiladi. Jumladan, tundra hududida temir va vodorod ioni, dashtda kalsiy, 
cho'l landshaftlarida xlor va oltingugurt elementlarining migratsiyasi kuzatiladi; 
e) Muhofaza qilinadigan landshaftlarda xo'jalik faoliyati to'la yoki qisman to'xtatilgan; 
f) 
Tabiiy landshaftlar-bu 
tabiiy omillar ta'sirida hosil bo'ladigan va inson faoliyati ta'siridan 
mutloq saqlangan landshaftlardir; 
g) 
Elementar landshaftlar~b\r 
xil elementlardan va jinslardan tashkil topgan relyefda 
joylashgan, bir xil xarakterga ega bo'lgan tuproq va o'simliklar assotsiatsiyalari hosil qiluvchi 
landshaftlardir. Bu landshaftlarning uch xil turi bor, ya'ni elyuvial, superakval va subakval. Elyuvial 
landshaftlar relyefning baland joylarini egallagan bo'lib, u joydan kimyoviy elementlar yuvilib ketadi. 
Superakval landshaftlar pastki joylarda yuzaga keladi, kimyoviy elementlar to'planadi. Shu ikki 
turdagi landshaftlar oralig'ini subakval turi egallagan bo'lib, bu turdagi landshaftlar hududida 
kimyoviy moddalarning to'planib va yuvilib ketishi kuzatiladi; 
h)