Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

Maruza: 4. Jamoalar haqidagi ta`limot. Biotsenoz. 
Asosiy savollar 
1.
 
Biotsenozlar tushunchasi , ta’rifi va asosiy belgilari 
2.
 
Biotsenoz chegasini aniqlovchi uslublar 
3.
 
Biotsenozda ekologik nisha tushunchasi 
4.
 
Biotsenozlar tuzilishi 
Yer yuzining quruqlik va suv sharoiutida turli mikroorganizmlar, o‘simlik va hayvonlar 
turlaridan tashkil topgan birlik (uyushma)lar uchraydi va harakat qiladi. Tabiiy biologik birliklarga 
kirgan organizmlar bir-birlari va muhit omillari bilan doim, tinimsiz aloqada va munosabatda 
bo‘ladi. 

---

33 
Tabiiy biologik birliklar-tirik tabiatning bir bo‘lagining ma‘lum joyida tirik organizmlarning 
har xil turlari hosil qilgan bir butun birlikdir. Birlik (yoki jamoa) ichidagi ayrim organizmlar hayoti 
yakka-yakka emas, balki birlikda qaraladi.
Bir tur vakillarining qalingili, tug‘ilish, o‘lish, o‘zgarib turish, tarqalish kabi holatlari, bir-
biriga munosabnatlari hosail qiladigan biologik birliklarda yuqori darajada tashkil topgan bo‘ladi. Bu 
yerda har xil turlar xosil qilgan populyatsiyalar birlashmasalari tushuniladi.
Biologik birliklar hususiyatlariga turlarning xilma-xilligi ular ichidagi raqobat, tuzilish, ozuqa 
halqalari, maxsuldorlik, turlarning mintaqalar, aro bo‘yicha tarqalishi kabi xislatlar kiradi. Shu 
keltirilgan hislatlarning har biri ma‘lum joyda organzimga
sezilarli va xhegaralovchi omil sifatida namoyon bo‘ladi. 
Tabiiy birlikl;arda uchraydigan organizmlar to‘la organiladi, lekin ayrim hollarda biologik 
birliklar ichidagi bir sistematik guruh, organizmlar (o‘simliklar yoki hayvonlar ayrim guruhlari, 
qushlar) o‘rganiladi. Albatta, bunday xollarda birliklar tarkibi, xislatlari tuzilishi, maxsuldorligi 
qonuniyatlari to‘la ochilmay qoldi.