Андижон давлат университети кошидаги 3-сон академик лицей буйрукдан кучирма

Hayvonlar populyatsiyasining yoshiga qarab tuzulishi.
Hayvonlarning ko‘payish 
xususiyatlariga ko‘ra, ularning populyatsiya a‘zolari bir yoki bir necha generatsiyataaluqli bo‘lishi 
mumkin. 
Turli generatsiyalardan hosil bo‘ladigan tur vakillari ikki: hayotda bir marta va ko‘p marta 
ko‘payadigan guruhlarga bo‘linadi. Hayotda bir marta ko‘payadigan hayvonlarga hashoratlardan 
xonqizi kiradi. Har yili generatsiyadan keyin o‘z hayot siklini tomomlaydi, nobud bo‘ladi, uning 
o‘rnini yangi generatsiya egallaydi. 
Qayta ko‘payadigan turlar populyatsiyasida yosh bo‘yicha tug‘ilish ancha murakkabdir. 
Bunga sabab: 1) Tur vakillari balog‘atga yetgan vaqti qisqa yashaydi. 2) Balog‘atga yetgan vakilar 
uzoq yashaydi va ko‘p martalab ko‘payadi. Birinchi holatda har yili populyatsiyaning ancha qismi 
almashadi, ularning soni qalinligi turg‘un emas, qulay va noqulay sharoitli yillari keskin o‘zgarib 
turadi. Masalan, Shimoliy Kaspiy dengizida uchraydigan molluska fasllar va bo‘yicha o‘zgaradi. 
Yana bir misol, dala sichqoni (Microtus agrestis) populyatsiyada o‘tgan yili bahorda tug‘ilgan 
vakillardan avlod paydo bo‘ladi, keyin balog‘atga yetish 1 va 2-bo‘g‘inda yuzaga keladi, 
populyatsiya butun katta-kichik avlodlar bilan qo‘shilib keladi, kuzgi populyatsiya har-xil yoshdagi 
vakillardan tashkil topib, qarilar nobud bo‘ladi. 
Balog‘atga yetgan vakillarning uzoq yashaydigan va ko‘p marta ko‘payadigan populyatsiyalar 
tuzulishida turg‘unlik bo‘ladi va ular ichida turli bo‘g‘in vakillari uchraydi. Jumladan, Hindiston 
fillari 8-12 yoshda balog‘atga yetadi, ular 60-70 yil yashaydi. Onalik vakillari 4 yilda bir marta bitta, 
qisman ikkita bola tug‘adi. Fillar podasida balog‘atga yetgan vakillar 80% ni tashkil eiladi. Yosh 
avlod vakillari
taxminan 20% atrofida bo‘ladi. 
Populyatsiya a]zolarining yosh bo‘yicha tuzilishini tahlil qilish ular sonining o‘zgarishini bir 
necha yillar davomida kuzatish imkonini beradi. Bunday prognoz baliqchilikda qo‘llanib, ko‘p yillar 
davomida baliq mahsuloti olishni rejalashtirish imkonini yuzaga keltiradi.