Ex.3 Quyidagi so’zlarni o’qing va unli harflarning o’qilish
qoidalarini tushuntiring.
a: man, damp, lamp, pan, bad.
o: not, pot, top, got, Tom
u: but, nut, pun, gun, bun
e: bed, ten, pen, bet, let
i: pit, thin, mid, nit, bit
y: myth, Kyd, pynn
Ex.5 Quyidagi so’zlarni o’qilish qoidasiga e‘tibor qilib o’qing.
wall, dear, town, cheese, bench, bring, tower, соrner, our, chair, thank,
match, all, very, think, five, north, dear, thin, near, now, long.
Unlilarning 4-chi xil o’qilishi
Unlilarning 4-xil yoki tip o’qilishi Shunday tipdirkim, unda uch harf birikmasidan tashkil topgan birikmada albatta Rr [a:] harfi bo’lishi kerak, u yo ikki unli o’rtasida yo ikki unlidan keyin keladi. Masalan, ear, ere, are, air.
Har bir unli to’rtinchi tipda har xil o’qiladi.
1. Aa [ei] harfi IV tipda [eə] o’qiladi
Masalan, hare – hair [heə] – quyon - soch
2. Ee [i:] harfi bir holatda [iə] ikkinchi holatda [eə] o’qiladi:
[iə]
|
[iə]
|
[eə]
|
[iə - eə - eə]
|
Here
|
Ear
|
Pear
|
Ear – air – heir
|
Sphere
|
Dear
|
Bear
|
Here – hair – hare
|
Mere
|
Fear
|
Their
|
Dear – dare – dairy
|
Cheer
|
Clear
|
Tear
|
Fear – fare – fair
|
beer
|
Hear
|
Heir [eə]
|
Mere – mare – Mayor
|
Yunon tilidan kirib kelgan so’zlarda Rr harfi ikki unlining o’rtasida aytiladi:
Masalan, Nora [`no:rə], Mary- [`meəri] - Meri (ayol ismi), Hero - [`hiərou] - qahramon, Period - [`piəriəd] - davr
3. Oo [ou] harfi IV tipda ham cho’ziq [o:] va ham diftong [oə] day talaffuz qilinishi mumkin. Masalan, more - [ mo: - moə] – ko’proq, Fore – [fo: - foə] – olg’a, Before - [bi`fo: - bi`foə] – oldin, Floor - [flo: - floə] – xonaning yeri
4. Uu [ju:] harfi IV tipda [juə -uə] day talaffuz etiladi: Masalan, Pure [pjuə] – toza, Cure - [ kjuə] – davolamoq
Mavzu: Lesson Eight.
-
Text Pronunciation of vowel letter combinations
-
Fonetika:
-
Ingliz tilidagi unli harflari haqida umumiy tushuncha
-
Unli harflarni va qo’sh unli farflarni tushuncha va unga oid so’zlarni o’rgatish.
Amaliy mashg’ulotga ajratilgan vaqt - 90 minut
|
Talabalar soni -
13-15
|
Amaliy mashg’ulotning turi
Ko’rgazmali trening mashg’uloti
|
Mashg’ulotning tarkibiy tuzilmasi
| -
Talabalarga ushbu unli fanetika bo’yicha berilgan
mavzuni tanishtirish. (_________bet.)
-
Ingliz tili alfavitdagi qo’sh unli tarkibini tanishtirish
-
Ingliz tilidagi unli xarf birikmasimi tushuntirish.
a) so’z va fraza urg’ular haqida tushuncha berish
b) ohang haqida tushuncha berish, pasayuvchi ohang.
-
Ingliz va o’zbek tillarida unli tovushlar haqida tushuncha
-
Savol-javob orqali talabalar o’zlashtirgan bilimlarni mustahkamlash.
-
Mavzuni yakunlash.
|
Amaliy mashg’ulotning maqsadi
|
Talabalarning ingliz tili unli xarf haqidagi bilimlarini kengaytirgan holda ularni yanada mustahkamlash. fonetika bo’yicha ularga unli xarflar va IV tur bo’g’in haqida tushuncha berib, misollar bilan mustahkamlash
|
Pedagogik vazifalar:
-
Ingliz tilida alfavit tarkibidagi unli xarflarini tanishtirish
-
Talabalarga ingliz unli xarflarini o’qilish slaydlar asosida tushintirish, ularni o’zbek farqlash bo’yicha ma’lumot berish;
-
Talabalarga ingliz ingliz unli xarflarini so’zlarda yasashni amalda qo’llash boyicha yuz beradigan qiyinchiliklar haqida tushuncha berish;
-
Ushbu mavzu bo’yicha darslikning _________betbetlardagi mavzuga oid mashqlarni bajartiriish.
-
Talabalarga ushbu mavzuni o’rganish bu ularning fonetika fanidan ko’nikmalarini rivojlantirish ekanligini tushintirish.
|
Amaliy mashg’ulot natijalari:
-
ularga unli xarflar va tur bo’g’inlari haqida _________betbetda berilgan mashqlarni bajarish
-
Ushbu mavzuni o’rganishda nimalarga e’tibor berishlari kerakligini o’rganadilar;
-
Ingliz alfavitidagi unlini o’rganadilar
-
Talabalar ushbu mavzuni o’rganish bilan ularning fonetika fanidan ko’nikma va malakalarini rivojlantirish ekanligini anglaydilar.
-
Olgan bilimlarini yozma mashqlar, misollar bajarganlarida ingliz tilini amalda qo’llaganlarida qanchalik muhim ekanligi tushinib yetadilar;
|
Ta’lim metodlari
|
Ijodiy fikrlash asosida juft-juft yoki guruh bo’lib ishlash, savol-javob, namoyish.
|
Ta’limni tashkil etish shakli
|
Amaliy
|
Didaktik vositalar
|
Mavzuga oid adabiyotlar, slaydlar, tablitsalar, plakatlar, amaliy mashg’ulot maqsadini o’z ichiga olgan reja.
|
Ta’limni tashkil etish sharoiti
|
Mavzu asosida tayyorlangan slaydni namoyish qilish uchun proyektor va doska bilan jihozlangan va guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya .
|
Nazorat
|
Joriy nazorat, dialog, savol javob
|
Mavzu: Lesson Eight.
-
Text Pronunciation of vowel letter combinations
-
Fonetika:
-
Ingliz tilidagi unli harflari haqida umumiy tushuncha
-
Unli harflarni va qo’sh unli farflarni tushuncha va unga oid so’zlarni o’rgatish.
Amaliy mashg’ulot bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O’qituvchi
|
Talaba
|
1-bosqich.
O’quv mashg’ulotiga kirish-tashkiliy tayyorgarlik bosqichi
(15 daqiqa)
| -
Ingliz tili muhitini yaratish maqsadida qisqa suhbat uyushtiradi.
-
Mavzuni o’zlashtirishdan ko’zlangan maqsaq va kutilayotgan natijalarni bayon etadi.
-
Modullar yordamida o’quv mashg’ulotining tuzilishi – mantiqiy sxemasini taqdim etadi.
-
Vaqti-vaqti bilan talabalarga murojaat etib, ularni faollikka undaydi.
| -
Ingliz tilida erkin mavzuda suhbatda qatnashadi.
-
Taqdim etilayotgan matnning yangi so’z va iboralarini slayd – presentasiya yordamida o’rganadilar.
-
Zarur holatlarda savollar bilan murojaat qiladi.
-
Matn mazmuni bo’yicha tasavvurga ega bo’ladilar.
|
2-bosqich.
Asosiy qism– anglash bosqichi
(50 daqiqa)
| -
Talabalarni mavzu rejasi va asosiy
tushunchalari bilan tanishtiradi.
-
Tablitsa va plakatlar mohiyatini
yoritadi.
-
Prezentatsiya asosida nazariy
ma’lumotlarni bayon etadi.
-
Matn mohiyatini yorituvchi
tayanch so’z va iboralarni ajratib
ko’rsatadi.
-
O’quv materialining har bir
bo’limi, qismi bo’yicha xulosa
qiladi.
-
Amaliy mashg’ulot bo’yicha
yakuniy xulosa bayon etadi.
| -
Matn ustida ishlaydilar.
-
Matnni qisqacha mazmunini tushunib olish maqsadida qisqa muddatda o’qib chiqadi.
-
Matn mazmunini yorituvchi asosiy so’z va so’z iboralarini aniqlab lug’at daftariga yozib oladi.
-
Juft-juft yoki guruh bo’lib bahsga kirishish, fikr almashish, mashqlar bajarish orqali mavzu bo’yicha bilim oladilar.
-
O’quv materialining nazariy qismlarini daftarlariga qayd qilib boradilar.
|
3-bosqich.
Yakuniy qism. Yakuniy fikrlash bosqichi
(15 daqiqa)
| -
Talabalar tomonidan berilagan savollar asosida mavzuning to’liq va yaxshi o’zlashtirilmagan qismini qayta tushintiradi.
-
Talabalarga uyda tayyorlab kelish uchun topshiriq beradi. Topshiriqni baholash mezonlari bilan talabalarni tanishtiradi.
| -
Savol-javob yoki dialog tuzish yordamida o’zlashtirilayotgan mavzuni mustaxkamlaydi.
-
O’qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni yozib oladi.
|
Hammasi bo’lib hozirgi Ingliz tilida 27 ta unli tovush mavjud:
-
[i:] – see, bee, be
-
[i] – it, sit, myth
-
[e] – pen, pet, Ben
-
[æ] – had, dad, Sam
-
[a:] – bar, farm, park
-
[o] – on, Oz
-
[o:] – port, sort, fort
-
[u] – book, good, cook
-
[u:] – too, moon, soon
-
[Λ] – bus, cup, nut
-
[ə:] – firm, her, Byrde, turn
-
[ə] – about, album, London, student
-
[ei] – name, rain, say
-
[ou] – no, so, go, show
-
[ai] – time, mile, file
-
[au] – town, now, out
-
[oi] – boy, oil, toy, point
-
[iə] – here, near, sphere
-
[eə] – pare, Mary, chair
-
[uə] – sure, poor, tour
-
[oə] – more, door
-
[aiə] – fire, tyre, tire
-
[auə] – power, flower, shower, vowel
-
[eiə] – player, gayer, weigher
-
[ouə] – goer, lower
-
[oiə] – employer
-
[juə] – cure, pure, fewer
Unlilarning 1 – chi va 2 – chi xil o’qilishlari
Bari Ingliz 6 ta a, e, I, o, u ,y unlilari 7 xil qoida bo’yicha o’qiladi.
-
ochiq bo’g’in bo’yicha – be, me – [i:]
-
yopiq bo’g’in bo’yicha – Bed, pen – [e]
-
cho’ziq bo’g’in bo’yicha – berth, her – [ə:]
-
murakkab bo’g’in bo’yicha – beer, here – [iə]
-
urg’usiz holat bo’yicha – Helen, basket, even – [ə - I - /]
-
bir xilli yo xilma xil harf birikmalar bo’yicha – see, sea – [i:]
-
mustasno holat bo’yicha – very, genre – [e – a:]
Hozir biz faqat unlilarning 1 – chi va 2- chi xil o’qilishlarini Ee, Ii, Yy harflarida ko’rib chiqamiz. Birinchi xil o’qilish ochiq bo’g’in o’qilishi deyiladi, unlilarning nomi alifboda qanday aytilsa shunday o’qiladi. Ochiq bo’g’in haqiqiy va yuzaki bo’ladi. Masalan, be [bi:] – haqiqiy ochiq bo’g’in; Pete [pi:t] – yuzaki ochiq bo’g’indir.
Unlilar 2-chi xil o’qilishda qisqa, ya’ni ularni to’g’ridan to’g’ri lotincha qilib o’qib ketaverasiz. Masalan, be [bi:] – Ben [ben]; me [mi:] – men [men].
Ii va Yy harflari 1- va 2-chi xillarda bir xil o’qiladi. Jadvalga qarang:
Harflar
|
1 –chi xil yoki tip o’qilishi
|
2 –chi xil yoki tip o’qilishi
|
Ee [i:]
|
Be [bi:] – bo’lmoq
|
Ben [ben] – Ben (erkak ismi)
|
Ii [ai]
|
Pie [pai] - pirog
|
Bit [bit] – parcha
|
Yy [wai]
|
By [bai] - tomonidan
|
Myth [mi0] – afsona, mif
|
[t-d] undoshlari tanglay bo’rtmasi portlovchi undosh tovushlardir. [t] jarangsiz va [d] jarangli tovushdir. Talaffuz jarayonida til uchi tanglay bo’rtmasiga tik qadaladi. Havo oqimi to’siqni yorib o’tadi.
3 Mashq 4 Mashq
[t-t-t-d-d-d] [ti: - di:] [pi: - bi:]
Tea – Dee eat - tea
Pea – deep deep - Pete
5 Mashq. Quyidagi so’zlarni avval harflab ayting keyin to’liq talaffuz qiling:
Pete, deed, bede, beet, tee, Ede, Dee
Mashg’ulot
3 – chi son [e] unli tovushi, til oldi, yarim ochiq, lablanmagan, qisqa monoftong tovushdir.Bu tovushni talaffuz etayotganda tilning o’rta qismi qattiq tanglayga ko’tariladi, til uchi esa pastki tishlar asosiga qadaladi. Lablar erkin holatda. Jag’ pastga tushirilmaydi. Inglizcha [e] o’zbekcha “men” so’zidagi [e] tovushga o’xshaydi.
6 Mashq 7 Mashq
[e-e-e] [e –i:]
Ed – et Ted - teed
[e] tuvushni yozuvda Ee harfi yopiq bo’g’inda, bo’g’in undosh tovush bilan tugaganda, ifodalaydi. Masalan, bet, bed, Ed, Ted, Ben, pet
8 Mashq. Quyidagi so’zlarni an’anaviy yozuvda bering:
[li:d – fed – mi:t – met – li:d – led – bi:t – bet]
2 – chi son [i] unli tovushi til oldi, lablanmagan qisqa monoftongdir (monoftong akustik jihatdan monolit, bir turdagi boshidan oxirigacha ustuvor unli tovushdir). Bu tovushni talaffuz etayotganda tilning o’rta qismi qattiq tanglay tomon ko’tarilib, til uchi esa pastki tishlar asosiga qadaladi. Lablar bir oz ochiq holda bo’ladi.
9 Mashq
|
10 Mashq
|
11 Mashq
|
[i]
|
[i – i:]
|
[i - e]
|
it
|
It - eat
|
Pit – pet
|
Pit
|
Pit - Pete
|
It – ate
|
did
|
Did - deed
|
Did – dead
|
bit
|
Bit - beet
|
Bit - bet
|
Buyruq gaplar
Agar darak gaplar ega bilan boshlansa, buyruq gaplar fe’l bilan boshlanib pasayuvchan ohang bilan aytiladi. Buyruq gaplar xohish, istak, iltimos va buyruqni ifodalaydi.
Masalan, Eat it – ye buni. (Buni ye)
Keep it – Buni saqla.
Keep it, Pete. – Buni saqla, Pit.
Keep it, please. – Buni saqla, iltimos.
12 Mashq. Quyidagi buyruq gaplarni o’qib tarjima qiling:
-
Dip it. 2. Eat it. 3. Be keen. 4. Be it, Pete.
Mavzu: Lesson Nine.
-
Text: Pronunciation of consonant letter combinations
-
Grammar:
-
Ingliz tilidagi undosh harflari haqida umumiy tushuncha
-
Undosh harflarni o’qish tushuncha va unga oid so’zlarni o’rgatish
Amaliy mashg’ulotga ajratilgan vaqt - 90 minut
|
Talabalar soni -
13-15
|
Amaliy mashg’ulotning turi
Ko’rgazmali trening mashg’uloti
|
Mashg’ulotning tarkibiy tuzilmasi
| -
Talabalarga ushbu undosh xarhlsrini fanetika bo’yicha berilgan
mavzuni tanishtirish. (_________bet.)
-
Ingliz tili alfavit tarkibidagi undosh xarflarini tanishtirish
-
Ingliz tilidagi undosh xarf birikmasimi tushuntirish.
a) so’z va fraza urg’ular haqida tushuncha berish
b) ohang haqida tushuncha berish, pasayuvchi ohang.
-
Ingliz va o’zbek tillarida undosh tovushlar haqida tushuncha
-
Savol-javob orqali talabalar o’zlashtirgan bilimlarni mustahkamlash.
-
Mavzuni yakunlash.
|
Amaliy mashg’ulotning maqsadi
|
Talabalarning ingliz tili undosh xarf haqidagi bilimlarini kengaytirgan holda ularni yanada mustahkamlash. fonetika bo’yicha ularga undosh xarflar va qo’sh undoshlari haqida tushuncha berib, misollar bilan mustahkamlash
|
Pedagogik vazifalar:
-
Ingliz tilida alfavit tarkibidagi undosh xarflarini tanishtirish
-
Talabalarga ingliz undosh xarflarini va qo’sh undoshlarni slaydlar asosida tushintirish, ularni o’zbek farqlash bo’yicha ma’lumot berish;
-
Talabalarga ingliz undosh xarflarini bo’g’in so’zlar yasashni amalda qo’llash boyicha yuz beradigan qiyinchiliklar haqida tushuncha berish;
-
Ushbu mavzu bo’yicha darslikning _________betbetlardagi mavzuga oid mashqlarni bajartiriish.
-
Talabalarga ushbu mavzuni o’rganish bu ularning fonetika fanidan ko’nikmalarini rivojlantirish ekanligini tushintirish.
|
Amaliy mashg’ulot natijalari:
-
ularga undosh xarflar va qo’sh undosh haqida _________betbetda berilgan mashqlarni bajarish
-
Ushbu mavzuni o’rganishda nimalarga e’tibor berishlari kerakligini o’rganadilar;
-
Ingliz alfavitidagi undosh xarflarni o’rganadilar
-
Talabalar ushbu mavzuni o’rganish bilan ularning fonetika fanidan ko’nikma va malakalarini rivojlantirish ekanligini anglaydilar.
-
Olgan bilimlarini yozma mashqlar, misollar bajarganlarida ingliz tilini amalda qo’llaganlarida qanchalik muhim ekanligi tushinib yetadilar;
|
Ta’lim metodlari
|
Ijodiy fikrlash asosida juft-juft yoki guruh bo’lib ishlash, savol-javob, namoyish.
|
Ta’limni tashkil etish shakli
|
Amaliy
|
Didaktik vositalar
|
Mavzuga oid adabiyotlar, slaydlar, tablitsalar, plakatlar, amaliy mashg’ulot maqsadini o’z ichiga olgan reja.
|
Ta’limni tashkil etish sharoiti
|
Mavzu asosida tayyorlangan slaydni namoyish qilish uchun proyektor va doska bilan jihozlangan va guruhlarda ishlashga mo’ljallangan auditoriya .
|
Nazorat
|
Joriy nazorat, dialog, savol javob
|
TEXNOLOGIK XARITA
Mavzu: Lesson Nine.
-
Text: Pronunciation of consonant letter combinations
-
Grammar:
-
Ingliz tilidagi undosh harflari haqida umumiy tushuncha
-
Undosh harflarni o’qish tushuncha va unga oid so’zlarni o’rgatish.
Amaliy mashg’ulot bosqichlari va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O’qituvchi
|
Talaba
|
1-bosqich.
O’quv mashg’ulotiga kirish-tashkiliy tayyorgarlik bosqichi
(15 daqiqa)
| -
Ingliz tili muhitini yaratish maqsadida qisqa suhbat uyushtiradi.
-
Mavzuni o’zlashtirishdan ko’zlangan maqsaq va kutilayotgan natijalarni bayon etadi.
-
Modullar yordamida o’quv mashg’ulotining tuzilishi – mantiqiy sxemasini taqdim etadi.
-
Vaqti-vaqti bilan talabalarga murojaat etib, ularni faollikka undaydi.
| -
Ingliz tilida erkin mavzuda suhbatda qatnashadi.
-
Taqdim etilayotgan matnning yangi so’z va iboralarini slayd – presentasiya yordamida o’rganadilar.
-
Zarur holatlarda savollar bilan murojaat qiladi.
-
Matn mazmuni bo’yicha tasavvurga ega bo’ladilar.
|
2-bosqich.
Asosiy qism– anglash bosqichi
(50 daqiqa)
| -
Talabalarni mavzu rejasi va asosiy
tushunchalari bilan tanishtiradi.
-
Tablitsa va plakatlar mohiyatini
yoritadi.
-
Prezentatsiya asosida nazariy
ma’lumotlarni bayon etadi.
-
Matn mohiyatini yorituvchi
tayanch so’z va iboralarni ajratib
ko’rsatadi.
-
O’quv materialining har bir
bo’limi, qismi bo’yicha xulosa
qiladi.
-
Amaliy mashg’ulot bo’yicha
yakuniy xulosa bayon etadi.
| -
Matn ustida ishlaydilar.
-
Matnni qisqacha mazmunini tushunib olish maqsadida qisqa muddatda o’qib chiqadi.
-
Matn mazmunini yorituvchi asosiy so’z va so’z iboralarini aniqlab lug’at daftariga yozib oladi.
-
Juft-juft yoki guruh bo’lib bahsga kirishish, fikr almashish, mashqlar bajarish orqali mavzu bo’yicha bilim oladilar.
-
O’quv materialining nazariy qismlarini daftarlariga qayd qilib boradilar.
|
3-bosqich.
Yakuniy qism. Yakuniy fikrlash bosqichi
(15 daqiqa)
| -
Talabalar tomonidan berilagan savollar asosida mavzuning to’liq va yaxshi o’zlashtirilmagan qismini qayta tushintiradi.
-
Talabalarga uyda tayyorlab kelish uchun topshiriq beradi. Topshiriqni baholash mezonlari bilan talabalarni tanishtiradi.
| -
Savol-javob yoki dialog tuzish yordamida o’zlashtirilayotgan mavzuni mustaxkamlaydi.
-
O’qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni yozib oladi.
|
-
Do'stlaringiz bilan baham: |