Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigienasi

Analizatorlar va ichki sekretsiya bezlarining yosh xususiyatlari va gigienasi

• Zoologiya , odam morfofiziologiyasi va uni o`qitish kafedrasi assistenti Romanova Lola

Mavzu:Analizatorlarning yosh xususiyatlari va gigienasi

• Reja:
• 1. Organizm faoliyatida sezgi organlarining roli
• 2. Teri, hid bilish va ta’m bilish organlarining umumiy tuzilishi.
• 3. Ko’rish organining yosh xilsusiyatlari.
• 4. Eshitish organlarining yosh xilsusiyatlari.
• 5. Ko’rish va Eshitish organlarining gigienasi.

Sezgi organlari

• Tashqi muhitdan ta’sirotlarni qabul qiluvshi organlarga sezgi organlari deb ataladi. Oliy nerv faoliyatini o’rganish mobaynida analizatorlar haqida tasavvurlar vujudga kelgan. I.P.Pavlov ta’limotiga ko’ra analizatorlar uch qismdan: analizatorlarning retseptor qismi-retseptor, o’tkazuvchi qism, markaziy yoki markaziy qismdan tashkil topgan yagona funktsional sistemadir.

Analizatorlarga:

• 1. Teri analizatorlari.
• 2. Hid bilish analizatorlari.
• 3. Eshitish analizatori.
• 4. Ko’rish analizatori
• 5. Ta’m bilish analizatori.

TERI ANALIZATORI.

• Tashqi muhitni sezishda teri analizatori muhim rol o’ynaydi. Terida taktil, og’riq va harorat ta’sirotlarini qabul qilib oluvchi retseptorlar joylashgan. Teri analizatorining nerv markazi bosh miya yarim sharlar po’stlog’ining orqa markaziy chuqurligida joylashgan bo’ladi.

TA’M BILISh ANALIZATORI.

• Og’iz bo’shlig’idagi shilliq qavatning epiteliyasida yumaloq yoki oval shaklidagi ta’m sezish piyozchalari joylashgan. Har bir piyozchada 2-6 ta ta’m bilish hujayralari joylashgan.

HID BILISH ANALiZATORI

• Turli moddalarning hid burunning yuqori shig'anoqlarining o’rta qismi va burun to’g’risining shilliq pardasidagi maxsus retseptorlar yordamida bilinadi. Shilliq pardadagi o’siklar hidlov nervini hosil qiladi. Odamda hid biluvchi nerv hujayralari 60 mil. ortiq. Hid sezgisi nihoyatda o’tkir va nozik hisoblanadi. Bir litr havoda 1:100000 gramm efir bo’lganda odam uning hidini sezadi. Yangi tug’ilgan bola ba’zi bir noxush hidlarga nisbatan yuz mimikasini o’zgartirish, nafas olish va pulsining o’zgarishi bilan javob beradi. Hidlarni to’liq ajrata olish 4 oylikdan boshlanadi.