|
2A1C13+3(NH4)2S+6H2O=2A1(OH)3+6NH4C1+H2S
Aslida esa
2A1Cl3+3(NH4)2S=A12S3+6NH4C1
A12S3+6H2O=2A1(OH)3+3H2S
Hulosa qilib aytganda III guruh kationlari (NH4OH+NH4Cl) ammoniyli bufer eritma muxitida (pH=9) ammoniy sulfid bilan cho’ktiriladi.
Al3+ Kationiga xos reaksiyalar .
Reaksiyalarni A1C13 yoki Al2(SO4)3 eritmasi bilan o’tkaziladi.
1. Ishqorlar ta’siri.
Alyuminiy tuzlari NaOH bilan ta’sirlashib, A1(OH)3 ning oq amorf cho’kmasini hosil qiladi.
A1C13+3NaOH= A1(OH)3+3NaC1
A13++3(OH) - = A1(OH)3
Reaksiyaning bajarilishi: 5 — 6t AlCl3 eritmasiga 1 — 2t NaOH eritmasi qo’shilganda oq amorf cho’kma hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan cho’kmani ikkita probirkaga bo’lib, biriga 2 — 3t NaOH, ikkinchisiga 2-3t HC1 erigmalaridan qo’shilganda ikkala holda ham cho’kmani erishi A1(OH)3 ni amfoter gidroksid ekanligini ko’rsatadi.
Al(OH)3+NaOH= NaAlO2+2H2O
A1(OH)3+3HC1= A1C13+3H2O
2. Ammoniy gidroksid tasiri.
A13+ Kationi NH4OH bilan qizdirilganda Al(OH)3 cho’kmasini hosil qiladi.
A1Cl3+3NH4OH= A1(OH)3+3NH4C1
A13++3(OH) - = A1(OH)3
Reaksjyanjng bajarilishi: 2—3t A1Cl3 eritmasiga 5—6t NH4OH
eritmasidan qo’shib probirka suv hammomida qizdirilsa cho’kma hosil bo’ladi.
3. Natriy asetat CH3COONa tasiri.
Alyuminiy tuzlari CH3COONa bilan alyuminiy digidroksid asetatning oq cho’kmasinm hosil qiladi.
Al2(SO4)z+6CH3COONa= 2A1(C H3COO)3+3Na2SO4
2A1(CH3C OO)3+2H2O= A1(OH)2CH3COO+2CH3COON
Reaksiyaning bajarilishi: 3—4t Al2(SO4)3 eritmasiga, 4—5t CH3COONa va 2 —3t H2O eritmasidan qo’shib probirkaga qaynab turgan suv hammomida ushlansa oq ipir — ipir cho’kma hosil bo’ladi.
4. Alyuminon asosida lak olish .
2 —3t A12(SO4)3 eritmasiga 1t CH3HOOH eritmasi, 1-2t 0,01% alyuminon eritmasi qo’shib suv hammomida qizdiriladi. So’ngra ammiak xidi kelguncha NH4OH eritmasidan va 2-3t (NH4)2CO3 qo’shilganda qizil rangli alyuminiy — alyuminon laki hosil bo’ladi.
Fe3+ Kationiga xos reaksiyalar
Reaksiyalarni FeC13 yoki Fe2(SO4)3 eritmasi bilan olib boriladi.
1. Ishqorlar tasiri .
NaOH va NH4OH Fe3+ ionlari bilan kislotalarda eriydigan, yana mo’l miqdordagi ishqorlarda eriydigan, qizil—qo’ng’ir tusli Fe(OH)3 ni hosil qiladi.
FeC13+3NaOH= Fe(OH)3+3NaC1
Fe3++3(OH)- = Fe(OH)3
Reaksiyaning bajarilishi: 2—3 t FeCl3 eritmasiga, 2—3t NaOH eritmasidan qo’shilganda qizil—qo’ng’ir cho’kma hosil bo’ladi. CHo’kma mineral kislotalarda eriydi.
2.Sariq qon tuzi deb ataluvchi kaliy ferrosianid K4[Fe(CN)6] ta’siri.
Kaliy ferrosianid Fe3+ ionlari bilan to’q ko’k rangli «Berlin lazuri» cho’kmasini hosil qiladi.
4FeC13+3K4[Fe(C N)6]= Fe4[Fe (CN)6]3+12KCl
4Fe3+ + 3[Fe(CN)6] 4- = Fe4[Fe(CN)6]3
Reaksiyaning bajarilishi: 1 —2t FeCl3eritmasiga 1----2t K4[Fe(CN)6] eritmasidan qo’shilganda kislotalarda erimaydigan, lekin ishqorda eriydigan «Berlin lazuri» cho’kmasi hosil bo’ladi.
3. Ammoniy rodanid NH4SCN ta’siri.
Ammoniy rodanid Fe3+ ionlari bilan qizil qon rangli eritmani hosil qiladi.
FeCl3+3NH4SCN=Fe(SCN)3+3NH4Cl
Fe3++3SCN - = Fe(SCN)3
Reaksiyaning bajarilishi: 2—3t FeCl3 eritmasiga 1t NH4SCN eritmasidan qo’shilganda qizil qon rangla eritma hosil bo’ladn.
4. Fe3+ionini Fe2+ ioniga qaytarish.
2KJ+2FeC13=2FeC12+J2
Fe3++ 1e Fe2+ / oksidlovchi (kuchsiz)
2J- -2•1e J2° qaytaruvchi
Reaksiyaning bajarilishi: 4 — 5 t KJ eritmasiga 2—3g HC1 eritmasi va 3—4t FeC13 eritmasi qo’shib probirka chayqatilganda eritmani rangini o’zgarishi erkin yod ajralganligani ko’rsatadi. Agar probirka 3 — 4t C6H6 erituvchidan qo’shilsa ajralib chiqqan yod benzolda erib yuqori qavatda pushti xalqani hosil qiladi.
Fe2+ Kationiga xos reaksiyalar
Reaksiyalarni FeSO4 tuzi eritmasida o’tkaziladi.
1. Ishqorlar tasiri .
NaOH yoki KOH Fe2+ ionlari bilan ta’sirlashib kislotalarda eriydigan qoramtir yashil rangli Fe(OH)2 cho’kmasini hosil qiladi.
FeSO4+-2NaOH= Fe(OH)2+Na2SO4
Fe2++2(OH) - = Fe(OH)2
Reaksiyaning bajarilishi: 2—-3t FeSO4 eritmasiga 2—3t NaOH eritmasi qo’shilganda Fe(ON)2 cho’kmasi hosil bo’ladi. CHo’kma kislotalarda eriydi.
Fe(OH)2+2HC1=FeC12+2H2O
Cho’kma vaqt o’tishi bilan havo kislorodida oksidlanib qo’ngir tusli Fe(OH)3 cho’kmasini hosil qiladi.
Fe(OH)2+H2O+O2 = 4Fe(OH)3
2. Qizil qon tuzi deb ataluvchi kaliy ferrosianid K3[Fe(CN) 6] ta’siri.
Kaliy ferrosianid Fe2+ ionlari bilan to’q ko’k rangli «Turibul
ko’ki» cho’kmasini hosil qiladi.
3FeSO4+2K3[Fe(CN)6]= Fe3[Fe(CN)6]2+3K2SO4
3Fe2++2[Fe(CN)6]3- = Fe3[Fe(CN)6]2
Reaksiyaning bajarilishi: 2—3t FeSO4 eritmasiga I—2t K3[Fe(CN) 6] eritmasidan qo’shilganda to’q ko’k rangl cho’ka hosil bo’ladi. Cho’kma kislotalarda erimaydi, lekin ishqorlarda parchalanib ketadi.
Mn2+ Kationiga xos reaksiyalar
Reaksiyalarni MnSO4 eki Mn(NO3)2 eritmasi bilan o’tkaziladi.
1. Ishqorlar tasiri .
NaOH yoki KOH Mn2+ ionlari bilan oq cho’kma hosil qiladi.
MnSO4+2NaOH= Mn(OH)2+Na2SO4
Reaksiyaning bajarilishi; 2 — 3t MnSO4 eritmasiga 2 —3t NaOH eritmasi qo’shilganda oq cho’kma hosil bo’ladi. Cho’kma kislotalarda eriydi.
Mn(OH)2+2HNO3=Mn(NO3)2+2H2O
CHo’kma vaqt o’tishi bilan havo kislorodi bilan oksidlanadi.
2Mn(OH)2+O2=2Mn(OH)2
2. Nitrat kislotali muhitda natriy vismutat NaBiO3 bilan ta’siri.
2MnSO4+16HNO3+5NaBiO3=
2HMnO4+5Bi(NO3)3+NaNO3+2Na2SO4+7H2O
Mn2++ 5e Mn7+ | 5| 2 qaytaruvchi
Bi5+ + 2e Bi3+ | 2 | 5 oksidlovchi
Reaksjyaning bajarilishi: 2—3t MnSO4 eritmasiga 4 — 5t 6n, HNO3 eritmasidan, reaksiya halal beruvchi ionlarni cho’ktirish uchun 3—4t 0,1n AgHO3 eritmasidan qo’shib ustiga ozgina natriy vismutat tuzidan solib yaxshilab aralashtiriladi,so’ngra sentrifugalanadi. Sentrifugat olcha rangli bo’ladi.
So’rovlar uchun savollar
Qanday tuzlar gidrolizga uchraydi?
Tuzlarning gidrolizida eritmaning rN nima hisobiga o’zgaradi?
Quyidagi tuzlardan qaysi birlari KC1, FeC13, Mn(NO3)2, CaC12, NaNO3, CH3COONa gidrolizga uchraydi?
Tuzning gidroliz darajasi nimani ko’rsatadi?
Gidroliz darajasi qanday faktorlar bogliq?
A1(NO3)3 va Ca(CN)2 gidrolizning molekulyar va ionli tenglamalarini yozing?
Amfoter gidroksidlarga misollar keltiring?
Zn(OH)2 va Pb(OH)2 ni amfoterlik hossalarini ifodalovchi reaksiya tenglamalarini yozing?
Fe2+ va Fe3+ ionining borligini qaysi reaktivlar bilan ochish mumkin?
Qanday reagentlar ta’sirida Mn2+ ionlari MnO4- ionlariga oksidlanish mumkin?
Alyuminiy tuzlarini (NH4)2S bilan o’zaro ta’siri reaksiyasini yozing?
12. Alyuminat eritmasidai Al(OH)3 ni qanday usul bilan ajratish mumkin?
13. Sariq qon tuzi va qizil qon tuzi deb ataluvchi birikmalarning formulasini yozing?
14.Uchinchi gurux kationlaridan qaysi kationlarining birikmalari qishloq ho’jaligida ishlatiladi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
