Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

5-LABORATORIYA ISHI

UCHINCHI GURUH KATIONLARIGA GURUH REAGENTINI TA’SIRI VA ULARGA XOS XUSUSIY REAKSIYALAR.
Kationlarning III guruxiga umumiy xarakteristika.

III guruh analitik kationlariga A1³⁺, Cr³⁺, Fe²⁺, Fe³⁺, Mn²⁺, Zn²⁺, Ni²⁺ va Co²⁺ kationlari kiradi. Ularning ko’pchiligi rangli kationlardir. III guruh kationlarining sulfidlari suvda erimaydi, lekin mineral kislotalarda eriydi. (NN₄)₂S III guruh kationlari uchun gurux reagenti hisoblanadi. A1³⁺ va Sg³⁺ ionlarning sulfidlari gidrolizlanib A1(OH)₃ va Cr(OH)₃ holida cho’kma, qolgan kationlar esa (NH₄)₂S ta’siridan sulfidlar holida cho’kadi.

III guruh kationlarining ikki guruhgacha ajratilishining asosiy sababi shundaki kationlardan A1³⁺, Cr³⁺, Fe³⁺ NH₄Cl li muxitda NH₄OH ta’sirlanib A1(OH)₃, Cr(OH)₃, Fe(OH)₃ oq iviqlar ko’rinishda cho’kmaga tushadi.

Ikki guruxgacha Fe²⁺, Mn²⁺, Zn²⁺, co²⁺, Ni²⁺ kationlari kiradi. Ular kuchsiz ishqoriy muhitda (NH₄)₂S ta’siridan sulfidlar xolida cho’kmaga tushadi. Muxiti pH=5-5.5 dan kichik bo’lgan bo’z tuproqlarda ko’p miqdorda A1³⁺ kationi bo’ladi. Ko’pgina madaniy o’simliklar ana shunday tuproqlarda sust o’sadi, chunki aliminiy tuzlarining gidrolizlanish sababli, tuproq eritmasida H⁺ ionlar ortib ketadi. Temir ionlari o’simlik to’qimalarida mavjuddir. Agar tuproqda temir ionlari kam bo’lsa xloroz kasalligi vujudga keladi, ya’ni o’simliklardagi xlorofil zarrrachalari kam bo’lib, barglarning yashil rangi yo’qoladi.

Marganes, rux, nikel, kobalt va xrom mikroelementlar jumlasiga kirib, o’simliklar normal o’sishiga, meva berishiga, hosildorlikka katta ta’sir ko’rsatadi.

Gurux reagentining tasiri.

III —guruh kationlari uchun (NH₄)₂S guruh reagenti hisoblanadi. Reagent yordamida cho’ktirishda quyidagilarga rioya qilish zarur, chunki Fe³⁺, Fe²⁺, Zn²⁺, Mn²⁺, C o²⁺, Ni²⁺ kationlari sulfidlar holida, A1³⁺, Cr³⁺ kationlari esa gidroksidlar xolida cho’kmaga tushadi. Masalan:

1) 2FeC1₃+3(NH₄)₂S=  Fe₂S₃+6NH₄Cl

2Fe³⁺+3(NH₄)₂S=  Fe₂S₃+6NH₄⁺

2) ZnC1₂+ (NH₄)₂S=  ZnS+2NH₄Cl Zn²⁺+(NH₄)₂S =  ZnS+2NH₄⁺

NiS va SoS dan boshqa xamma sulfidlar kislotalarda eriydi,

1. 
   FeS+2NC1=FeC1₂+N₂S
   
2. 
   MnS+2NC1=MnC1₂+N₂S
   

A1(OH)₃, Cr(OH)₃ Gidroksidlarning hosil bo’lipi quyidagi tenglama bilan ifodalanadi.