Amea folklor institutu

spenderi, 1985 — Spender, D. Man made language. 2nd ed. London: Pandora, 1985.
uilsoni, 1560 — Wilson, T. The Arte of Rhetorique. London: Clarendon Press, 1909.
yifiani, 1882 — d. yifiani, axali qarTuli grammatika, sxartulad dawerili mamisagan SvilebisaTvis. sankt-peterburRi: samecniero akademiis stamba, 1882.
CubinaSvili, 1887 — qarTuli Rrammatika axlad Sedgenili daviT Cubinovisagan. sankt-peterburgi: samecniero akademiis stamba, 1887.
WiWinaZe, 2002 — n. WiWinaZe, qalis mentalitetis Camoyalibebis fsiqologiuri safuZvlebi // genderuli problematika saqarTveloSi. Tbilisi: qalTa ganaTlebisa da informaciis saerTaSoriso centri, 2002: 105-129.
jorbenaZe, 1997 — b. jorbenaZe, ena da kultura. Tbilisi: qarTuli ena, 1997.
hardmani, 1999 — Hardman, M. J. Why we should say “women and men” until it doesn't matter any more. Women and Language, vol. XXII, No 1, 1999: 1-2.
helingeri, 1999 — Hellinger, M. Gender across languages: some general (universal?) tendencies. Women and Language, vol. XXII, No 2, 1999: 55-56.
Zeki Uyanık
Ardahan Üniversitesi
Arif Kala
Ardahan Üniversitesi
ARDAHAN ALEVİLERİNDE “HAKKA YÜRÜME ERKÂNI”:
ÖLÜMLE İLGİLİ İNANIŞ VE UYGULAMALAR
Özet . Ölüm evrensel bir olgu olsa da bu olgunun bireysel ve toplumsal düzeyde algılanış biçimleri, ölüme karşı takınılan sosyal tavırlar ve geliştirilen tepkiler içinde bulunulan kültürel çevre ve sahip olunan inanç sistemi gibi bir dizi bağlamsal faktörün etkisiyle farklılık göstermektedir. Ölüm, doğum ve evlenme ile birlikte insan hayatının en önemli dönüm noktalarından birini oluşturmaktadır. Diğer dönüm noktaları gibi ölüm de bir dizi adet, ayin ve tören eşliğinde tecrübe edilmektedir. Bu tür “geçiş” aşamalarında yerine getirilen uygulamalar, törenler ve ayinler toplumsal grupların kültürel yapılarının önemli bir boyutunu meydana getirmektedir. Buradan hareketle, bu çalışmada Ardahan Alevilerinde ölümün algılanışı, ölünün defne hazırlanması, defnedilmesi ve defin sonrası adet ve uygulamaları ele alınacaktır.
Çalışmada yapılandırılmış görüşme ve katılımcı gözlem teknikleri kullanılmıştır. Ardahan’ın Damal İlçe’sinde dini önderlerle (Dedelerle) yapılan görüşmelerle veri toplanmıştır. Görüşme, çalışmanın teorik bilgi zeminini genişletmekle birlikte, Alevi cemaatine bağlı yaşlı bir merhumun cenazesine katılarak, katılımcı gözlem tekniğiyle desteklenmiştir.
Ardahan Alevileriyle ilgili ölüm ve cenaze törenleriyle ilgili daha öncesinden çalışma yapılmadığından bu çalışma, alanında ilk olma özelliği taşımaktadır. Çalışmamızın diğer özgün bir yapısı da elde edilen verilerden hareketle Alevi ve Sünni geleneklerde ölüm törenleri kısaca karşılaştırılacaktır.