Amea folklor institutu

12. ALEM

Alem kelimesi manasıyla ‘bayrak’ anlamına gelmektedir [¹¹³]. Desteler, inanç felsefesi olarak, geçmişte Kerbela’da bulunamadıkları için bu gün İmam Hüseyin’in yanında olduğunu onun askeri olduğunu göstermek amacıyla bu alemleri taşırlar.
Alemlerin üzerinde beş parmaklı, demirden, açık bir el işareti vardır. Bu el içerisinde “Ya Huseyn, Ya Abbas Alemdar” yazısı bulunmaktadır. El işaretinin bir anlamı da “Pençta-i Ali Aba”dır ve onları temsil eder. Hz. Peygamber bir gün abasının altına Hz. Ali’yi Hz. Fatma’yı Hz. Hasan’ı ve Hz. Hüseyin’i alır, eşlerinden Ümmi Seleme’de abanın altına girmek ister fakat peygamber ‘Sen Ehl-i Beyt’ten değilsin’ diyerek onu abanın altına almaz. Sonra inen ayet tefsirine göre abanın altındaki bu beş kişi Ehl-i Beyt’i temsil eder [¹¹⁴].
Bir başka inanışa göre Hazreti Abbas’ın elleri Kerbela’da kesilmiştir ve Alem’in üzerindeki el işareti onu temsil eder. Alemler çiftli veya tekli el işareti olabilir onların halk resmi içerisinde de önemli rolleri vardır. Nazardan sakınmak için de bu işaret veya temsili resim kullanılmaktadır. Alemler üzerine halk tarafından adak olarak altın, eşarp ve para asılır. Asılan değerli eşyalar ve paralar destenin bir yıl sonra düzenlenecek olan merasimlerdeki masrafları için kullanılır.

13. ALEM BEZEME

Hz. Abbas, Kerbela’da İmam Hüseyin’in Alemini (bayrağını) taşıyordu. Hz. Abbas’ın kolunun kesilmesi sonucu Alem yere düşer, Şiaların şimdi yeniden Alem bezemeleri yere düşen Alemin tekrar kalkmasını gösterir [¹¹⁵]. Iğdır’da bu uygulama artık genel olarak yapılmamaktadır, yaşlıların bildiği gençlerin unuttuğu bir ritüeldir.

14. ALEM COŞTU

Muharremin onuncu günü yani Aşura günü öğlen vakti rivayetlere göre İmam Hüseyin’in şehit düştüğü an, destenin Alemi onu taşıyan kişinin kontrolünden çıkar ve çılgınca onu taşıyanı da peşinden sürükler ve kalabalığın içene dalar. Alem kimin yanında durur ise o Aleme nezir bağlamak zorundadır. Bu olay son derece tiyatral olmasına rağmen artık yok olmuş bir ritüeldir. Alemdeki nezirler, destebaşı tarafından değerlendirilir. Bu gelir, şahsi masraflar için kullanılamaz.