|
Aşık Şenlik:
Sefil Şenlik aşka düşüp, yanında şermendedi,
Könülxeste, dil şikeste, aşk ataşı candadı
Camalınabendolmuşam, ixtiyarımsendedi,
Her ne etsen hökümransan, menim üçinxansan yar.
Şair Nebi:
Şair Nebi aşk ucundan sanki düşüp ummana,
Halef eyler qamxeyalım, bax serimde dumana,
Şö'Ielenip hüsnün şevki, benzer huri-kılmana,
Gözüm görüp, gönlüm sevip, Hakk yaradan gulsan, yar.
Söz (ayak) sırası yine Âşık Şenlik'e verilir:
Tâ ezelden katre iken bahr ü umman olmuşam,
Heç tükenmez hazineden la'l ü mercan olmuşam,
Söylener cümle cahanda şan ü şöhretim menim
Âşıkların arasında natik lisan olmuşam.
Şair Nebi:
Mey nûş edip pir elinden mey-i mestanolmuşam
Rûz i şeb nâr içerem, misli pervan olmuşam,
Baxezâzil menlik edir, indi qalar lal kimi
0l sebepden âlem içre xâk-i yeksân ol muşam.
Âşık Şenlik:
Aşk içre qavvaz olup, ya bahre dalam gerek,
Çare budur aqibeti sazını alam gerek,
Çevirip her terefeqanadınyolam gerek
Sen kimi serçe önünde misli terlanolmuşam.
Şair Nebi:
Eger ki âşık isen, harf oxu, imlânı gör,
Sen bir axar çeşme iken muhit-i deryanı gör,
Öz özünü şahin sanma, zümrüdü ankanı gör,
Zerrece vermerem aman, merd-i meydan olmuşam.
Âşık Şenlik:
Men Şenlik'im bele lafdançekeremqovqaları,
Hansı yerde âşık görsem, ederemsualları,
Çoxlarnı bende saldım sen kimi ustaları
Düşmanından geri dönmez men bir aslan olmuşam.
Şair Nebi:
Öz adımdı Şair Nebi, senetinbinasıyam,
Sarraf olsa bu mekanda âşıkların xasıyam,
Âşık olup el gezmişem, men elin anasıyam,
Tutmuşam meydanını, dönmez pehlivan olmuşam.
(Makas,1992:319).
Âşık Şenlik'in Fahralı köyüne gittiği şüphe götürmez gerçektir. Zira her iki aşığın yaratıcılığında oldukça fazla benzerlikler vardır. Meselâ Âşık Şenlik'in Salman Bey ile Turnatel Hanım hikâyesinde geçen;
Üç lugatdan cevap verim men size,
Arap lisan, Farsi zeban, Türki dil.
Şaşqın gezen düşer sahraya, düze
Arap tarık, Farsı irah, Türki yol.
Dörtlüğü ile başlayan yedi bentlik şiirine Şair Ncbi'nin verdiği karşılığın üç dörtlüğü şöyledir:
Yatmışdımqefletde men bele gördüm,
Erebrüyâ, Farsixabı, Türki düş.
Uçur xeyalımdan günde min defe,
Erebeyyar, Farsimurğu, Türki quş.
Şükür olsun bele güzel varımış,
Hesretindcn şirin canını çürümüş,
Desdedesde dal gerdanı bürümüş,
Ereb Zülfü, Farsimuyi, Türki saş.
Şair Nebi deyerqalmadı arım,
Ve'de xilaf oldu bî-mürvet yarım;
Men seni seveli fasl-ı baharım,
Ereb şitâ, Fars zimistan, Türki qış.
Şenlık’inşu dörtlükle başlayan "elifnamesi ;
Elifdensüruhîalagöz yarım
Ba babı cinanda kılmana benzer.
Te tekmil muylarıcilvelenipdi
Se sorxoş sallanıp, sergender gezer (Aslan 1975:112).
Yedi bcntlik şiirine Şair Nebi'nin aynı ayak ve redifte yazdığı elifnamesinin ilk dörtlüğü aşağıdadır:
Elif evvel yarı tarif eylerem,
Ha bağ-ı behişte gülşana benzer,
Te teberrük vefadârınbeyânı,
Se sırrı bilinmez me’dana benzer.
Âşık Şenlîk'in Sevdakâr Şah ile Gülenaz Sultan hîkayesinde geçen yedi bentten ibaret olan bir diğer divanisine, Şair Nebi yine aynı ayakta bu divani yazar. Fahralı Şair Nebi'nin Şenlik'in ölümü üzerine bir ağıt yazdığı bilinmektedir.
Bir çırağ yanırdı Çıldır elinde
Qaralıq eyledin cahanı, Senlik!
İskender bâc aldı derin deryadan
Başacan varmadı bu fâni, Şenlik!
O qurbet ellerde endi etabın,
Dinîn İslam idi, Kur'an kitabın,
Dediler zehedi ecel şarabın
Ateşe yandırdın vatanı, Şenlik.
Gelemmedim ocağına, binene,
Yetemmedimdüvranına, senene,
Zalim ecel çöken zaman sinene
Nece qıydı cana o cani, Şenlik?
Rehmet olsun üstadına, pirine,
Cismini büksünler Tanrı nûruna,
Sayyad kimi saldın tilsim toruna
Elinden ağladı İzani, Şenlik!
Şair Nebi name yazdı serinden,
Tebimyoxdu söz demeye derinden,
Oanimevlam bağışlasın qehrinden
Sene qısmet etsin cinanı, Şenlik! (Makas,1992:319).
SONUÇ
Bu tebliğde Türlük Bilimi Çerçevesinde “Somut Olmayan Kültürel Miras, Âşık Tarzı”nın önemli bir odak kişisi; Âşık Şenlik ele alınıp, Gürcistan’da etkisinde kalan Âşık Şivğa ve Şair Nebi ile ilgili bir betimleme yapılmıştır.
Gürcistan’da Âşık Şivğa ve Şair Nebi; ustaları Âşık Şenlik’in izinde insan hayatında önemli yer tutan sevgi, yurt güzellikleri, kahramanlık, gurbet, ve b. temalarının çeşitli yönlerini deyişlerinde dillendirerek, insanlığın ortak mirasında birlikte var olmanın onurunu paylaşmayı hedeflemişlerdir. Öncelikle insan odaklı davranışların merkezine sevgi fenomeni konulunca, iletişim ve çevre duyarlılığı sonucu problemler de azalır.
Gürcistan'ı çevreleyen coğrafyadaki Türk ve diğer etnik unsurlar arasında iyi komşuluk ilişkileri için kültür ortak paydası unsurları kuvvetlendirilmeli; bilhassa eğitim, sanat, spor ve ekonomik alanlarda projelerle işbirliği yolları sağlanmalıdır. Kafkas coğrafyasında birlikte yaşayanlar arasında kurulacak dayanışma, problemli konuların çözümüne yardım edip; dostluk, barış ve demokrasi yolunda gelişmeler ortaya çıkarabilecektir.
Uluslar arası akademik etkinliklerin sonucu Türklük Bilimi; özgün bir kuramsal çerçeveden hareketle, filolojik bir yapıdan, Türk kültür ve uygarlığını bütün cepheleriyle bir arada ele alan disiplinler arası bir yapıya kavuşturulmalıdır.
Do'stlaringiz bilan baham: |
