Amea folklor institutu

GÜRCİSTAN’DA ÂŞIK ŞENLİK TAKİPÇİLERİ

Âşık Şenlik kolundaki Gürcistanlı âşıklar; Âşık Şıvğa, Âşık Zeyni, Âşık Fedayi, Âşık Pekdayi, Âşık Niko, Âşık Sefil Lado, Âşık Eto ve diğerleridir. BorçalıÂşık Muhiti, tarihi Tiflis coğrafyası içinde değerlendirilir. Bu kişiler, Âşık Şenlik Kolu etkisindedirler. Çıldır Âşık Muhiti Rus istilası sonucu üç parçaya ayrılmıştır. Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan’da âşıklar, geleneği aynen sürdürmüşlerdir.
“Hamid Araslı, Türkçe şiir söyleyen Ermeni ve Gürcü âşıklarından bahsederken, haklı olarak şöyle diyor: “...Bu sanatkârların zengin mirası da Azerbaycan âşık şiirinin hazinesine ilâve edilmiş servettir.”Ermeni âşıkları gibi Gürcü âşıkları da Azerbaycan dilini iyi bilmiş, bu dille âşık şiirinin muhtelif şekillerinde güzel eserler vermiş, düğün meclislerini ve şenliklerini idare etmişlerdir. Ezize. Caferzade’nin yazdığı gibi; “Bu âşıkların eserleri, şüphesiz ki, alâkalarımızın derinliği, sağlamlığı bakımından takdire değer.”Azeri Türkçesinin eskiden beri Kafkasya ve Azerbaycan’da yaşayan Ermeni ve Gürcüler tarafından da müşterek lisan olarak kullanılması, daha önce bahsetmiş olduğumuz, âşık edebiyatının Ermenileri etkilemiş olmasında önemli bir rol oynamıştır. Ermeniler arasından çıkan ve Azeri Türkçesiyle saz şairleri gibi çalıp söyleyen Ermeni “âşuğlar”a rastlanmaktadır. Hatta bu âşuğlar zaman zaman Azeri ve Türk âşıklarla atışmışlardır da. Bu Ermeni âşıklar arasında Âşık Şirin, Miskin, Burcu ,DavitKeşişoğlu, vs. Basargeçer köylerinden Caferoğlu Hovannes, Yanık Tatos, Aspadur, Ohancan, Nalband Hacoy sayılabilir.
Aşık Şenlik’in Latif Şah hikayesinin Gürcistan varyantı Prof. Dr. Ahmet Cafe­roğlu tarafından “Ahıska’nın Koyundere köyünde Âşık Kiraz’dan derlenmiştir” (Ca­feroğlu,1942:19-47).
Âşık şiirinin hemen hemen her çeşidine ait kıymetli eserler vermiştir. “Âşık Hüseyin Saraçlının anlattığına göre Şair Nebi bir gece gibi kısa bir sürede Mehdi Bey adlı bir halk hikâyesini tasnif etmiştir “(Makas,1992:319).

1.