Amaliy topshiriq: 1 mavzu: tuproq kesmasini olish usullari (chuqurcha, yarim chuqur, asosiy chuqur) Ishning maqsadi va vazifasi

Amaliy topshiriq: 18
MAVZU: TABIIY SHAROIT VA TABIIY RESURSLAR


Ishning maqsadi va vazifasi:
Talabalarda tabiatni va tabiiy resurslarni muhofaza qilish hamda ulardan oqilona foydalanish muammolari bo ’yicha bilim va ko ’nikma hosil qilish.


Kerakli qurollar va jihozlar. O’zbekiston tabiiy boyliklari xaritasi, jadvallar.
Uslubiy ko‘rsatmalar
Tabiat resurslari, tabiiy boyliklar - jamiyatning moddiy va ma’naviy ehtiyojlarini qondirish maqsadlarida xo’jalikda foydalaniladigan hamda insoniyatning yashashi uchun zarur bo’lgan, uni o’rab turgan tabiiy muhitning barcha tabiat komponentlari, energiya manbalari. Tabiat resurslariga Quyosh energiyasi, Yerning ichki issiqligi, suv, yer, mineral boyliklar, o’simliklar, tuproqlar, hayvonot dunyosi kiradi. Tabiat resurslari tugaydigan (ko’pgina foydali qazilmalar), tugamaydigan (suv, havo, Quyosh nuri, Yerning ichki energiyasi) va tiklanadigan (biologik elementlar, ayrim foydali qazilmalar) boyliklarga bo’linadi. Tabiiy resurslarni baholashning ilmiy asoslangan 3 tipi mavjud: texnologik, iqtisodiy, ijtimoiy. Tabiiy resurslarni to’g’ri baholash ulardan foydalanishda eng yuqori samaralarga erishishning muhim sharti hisoblanadi.
Ijtimoiy va iqtisodiy taraqqiyotning rivojlanishi yo’lida tabiiy resurslardan samarali foydalanish va tabiatda ekologik muvozanatni ta’minlab turuvchi yangi sifatli texnologiyalarni yaratish talab etilmoqda.
Umuman tabiatni ikkiga, ya’ni, jonsiz va jonli tabiatga bo’lish mumkin. Jonsiz tabiatga: Yer, Quyosh, yulduzlar, suv va havo, toshlar, tuproq; jonli tabiatga esa: mikroorganizmlar, o’simliklar, hayvonlar va odamlar kiradi.
Jonsiz tabiat deyishimizga asosiy sabab ular oziqlanmaydi, o’smaydi, ko’paymaydi, rivojlanmaydi, ya’ni o’zidan nasl qoldirmaydi. Jonli tabiat vakillari esa nafas oladi, oziqlanadi, o’sadi, ko’payadi va o’zidan nasl qoldiradi. Masalan, jonli tabiat vakillaridan hayvon oziq, suv, havo, yorug’lik, issiqlik bo’lmasa rivojlanmaydi va o’zidan nasl qoldirmaydi. Jonli tabiat vakillari ichida eng qudratli va rivojlangan vakili bu odamzotdir, uning tabiatga ta’siri boshqa vakillardan qisman farq qiladi. Odamzot mehnat qiladi, har hil kashfiyotlar ixtiro qiladi. Sanoatni, qishloq xo’jaligini rivojlantiradi, ya’ni murakkab mashinalar va asbob-uskunalar yaratadi. Yangi sanoat korxonalari, suv inshootlarini barpo qiladi.