Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Agar loyihadagi: L:Nr optimal darajada 15-20% dan farq qilsa,yorug‘lik bir tekisda tarqalmasligidan dalolat beradi.
Yoritgichlarning tozalash davri(vaqti)katta ahamiyatga ega.Agarda ular vaqtida tozalanib turmasa,yoritilganlik ish joyida kamayib ketadi.Yoritgichlar tozalanib turish muddati jadvallardan solishtirilib,xulosa chiqariladi.
Loyihadagi berilgan umumiy yoritilganlikni tekshirish uchun 3 ta usul qo‘llaniladi:

• 
  koeffitsientlardan foydalanish usuli;
  
• 
  nuqtalar usuli;
  
• 
  Vatt usuli.
  

Yoritgichlar bir tekisda(bir me’yorda)joylashgan bo‘lsa va L:Nr normadan 15-20% farq qilmasa,shu holatdagina yoritilganlikni topish uchun birinchi usul-koeffitsientlardan foydalanish usulida aniqlash mumkin.Yoritilganlik cho‘g‘ma chiroqlar va DRL uchun quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
N*F*Z

Em=
S*k3*100
Lyuminessent chiroqlari uchun quyidagi formula yordamida yoritilganlik topiladi:
N*F*Z*n

Em=
S*k3*100
E –yoritilganlik (minimal),lk;
F–yorug‘lik oqimi (bitta lampadan),mm;
Z –yoritish moslamaridan foydalanish koeffitsienti,%;
V –umumiy yoritkichlar soni;
S –xonaning maydoni,m²;
K3–zapas koeffitsienti;
N–yoritgichlardan lampalar soni.
YOritilish lampalaridan foydalanish koeffitsientini topish uchun quyidagi formuladan xona ko‘rsatkichi topiladi:
a*b
B =
(a+b)*Nr
B – xonaning ko‘rsatkichi;
A – xonaning kengligi,m;
b – xonaning uzunligi,m.
Yoritilganlikni yuqoridagi formulalar bilan aniqlab,QMQ2.01.05-98 dagi lozim bo‘lgan yoritilganlik bilan taqqoslanadi va uni etarli emasligi to‘g‘risida xulosa qilinadi.
Nuqtali(tochechniy)usul.
CHo‘gma chiroqlar va DRL chiroqlar uchun yoritilganlikni topishda oddiy fazoviy izolyuks grafiklardan foydalanish.Yoritilganlikni bir nuqtada topishda, masofa o‘lchanadi,(a),Nr loyihada berilgan.SHu ikkala ko‘rsatkichlarga asoslanib, yoritilganlik quyidagi formula bilan aniqlanadi:
Ee*F
E = = lk
1000*K3
e – nisbiy yoritilganlik summasi(lk)
F– yoritilganlik oqimi
K3 – zapas koeffitsient
Lyuminetsent chiroqlar uchun yoritilganlikning topishda chiziqli izolyuks grafigidan foydalaniladi.Bu grafik nisbiy yoritilganlik miqdorini beradi. YOritilganlik quyidagi formula orqali topiladi:
e – nisbiy yoritilganlik miqdori
K3 – zapas koeffitsienti
yoritgich bilan ish yuzasining balandligi
yoritgichning 1 m atrofdagi yorug‘lik oqimi.
Bu quyidagi formula bilan topiladi:
R*Etab
E_isk = = yak
10*K3
liniyalardagi lampalarning yoritgichlar soniga ko‘paytmasi;
bitta lampaning yorug‘lik oqimi;
yoritgichlar liniyasining uzunligi,m.
Loyihadagi hisoblab chiqarilgan yoritilganlikQMQ2.01.05-98 bilan taqqoslanadi.