Amaliy mashg’ulot №6 Mavzu: Motor moylarining xossalari Ishdan maqsad

G
harfi yuqori darajada kuchaytirilgan 
dvigatellarda, 
2
raqami esa dizellarda ishlatilishini bildiradi. Shuningdek moy 
markasida moyning o`ziga xos xususiyatlari ham ifodalanadi. Chunonchi, 
M-8G
2
k
, 
M-10Dm
moy markalaridagi «
k
»harfi moy KamAZ dizellari uchun maxsus 
tayyorlanganligini, marka oxiridagi «
m
» harfi esa kam kul hosil qiladigan moy 
ekanligini bildiradi. 
Barcha mavsumlarda ishlatiladigan moylarni markalash
. Bu moy unda 100
0
S da 
kinematik qovushoqlikning ikkita qiymati (mm
2
/s), shuningdek uni quyultiruvchi 
qo`shilma borligini bildiruvchi «
z
» raqamli indeksi hamda bu moy barcha 
mavsumlarda foydalanish uchun mo`ljallanganligi bilan xarakterlanadi. Masalan,
barcha mavsumlarda uzoq muddat ishlatiladigan 
M-6
Z
/10V
moyi ifodasida eng 
oxirgi harf bu moy o`rtacha tezlikda benzinli va dizelli dvigatellarda ishlatilishini 
bildiradi, ya`ni u universaldir. «
z
» indeksli raqam moyning 100
0
Sda, unga 
quyultiruvchi qo`shilma qo`shguncha moy kinematik qovushoqligining qiymatini 
(mm
2
/s) bildiradi, kasr chizig`idan keyin turgan raqam esa, quyuqlashtiruvchi
qo`shilma qo`shgandan keyin haqiqiy kinematik qovushoqligini bildiradi. 
3.3-jadval. Respublikamizda ishlatiladigan va 
SAE J300e
motor moylarining 
qovushoqligi bo`yicha o`zaro almashinuvchanligi
 
Respu
blikam
izda 
ishlatil
adigan 
moy 
klassi 
SAE 
J300e 
bo`yicha 
Respub-
likamizda 
ishlatiladig
an moy 
klassi 
SAE 
J300e 
bo`yich
a 
Respu
blikam
izda 
ishlatil
adigan 
moy 
klassi 
SAE 
J300e 
bo`yicha 
Respublika
mizda 
ishlatiladiga
n moy klassi 
SAE 
J300e 
bo`yicha 
3
3
5W 
10 
30 
3
3
/8 
5W-
20 
5
3
/12 
15W-
30 
4
3
10W 
12 
30 
4
3
/6 
10W-
20 
5
3
/14 
15W-
40 
5
3
15W 
14 
40 
4
3
/8 
10W-
20 
6
3
/10 
20W-
30 

---

6
3
20W 
16 
40 
4
3
/10 
10W-
30 
6
3
/14 
20W-
40 
6 
20 
20 
50 
5
3
/10 
15W-
30 
6
3
/16 
20W-
40 
8 
20 
3.4-jadval. Respublikamizda ishlatiladigan moylarni API moylari bilan o`zaro 
almashinuvchanligi 
Respublik
amizda 
ishlatiladig
an moy 
guruhlari 
API 
bo`yicha 
moy 
goifalari 
Respublik
amizda 
ishlatiladi
gan moy 
guruhlari 
API 
bo`yicha 
moy 
goifalari 
Respublik
amizda 
ishlatiladi
gan moy 
guruhlari 
API 
bo`yicha 
moy 
goifalari 
A 
SB 
V 
SD/CB 
G
1
SE 
B 
SC/CA 
V
1
SD 
G
2
SF 
B
1
SC 
V
2
CB 
D 
CC 
B
2
CA 
G 
SE/CC 
E 
CD 
 
Benzinli dvigatellar uchun moylar
Benzinli dvigatellar uchun moylar asosan oltingugurtli neftdan olingan va 
selektiv usulda tozalangan moylar bo`lib, tarkibiga tegishli qo`shilmalar qo`shiladi. 
Benzinli dvigatellar uchun 4 guruhdagi (A, B, V va G) moylar ishlab chiqariladi. 
GAZ-53, ZIL-130, Ural-375 va boshqa markadagi avtomobillar uchun barcha 
mavsumlarda ishlatiladigan nisbatan samarali moy