Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti

Surunkali xavotirlik 
Bolalarga zarur vaqtida ota-onalar doimiy ravishda yonida ekanligiga 
ishonch hosil qilsalar, surunkali xavotirlikni his etmaydilar. Bola uchun ota-ona 
zarurligida ularni yo`qligi eng dahshatli vaziyat hisoblanadi. Bolani tayyorgarliksiz 
boshqa yerga olib kelganda yoki hayotida zudlik bilan o`zgarish sodir bo`lganda 
xavotirlik kuchliroq namoyon bo`ladi. Surunkali xavotirlilikni boshidan 
kechirayotgan bolalarda ota – onaga “yopishish” xolati kuzatiladi. O`z instinktini 
namoyon etadi. Bolaning bunday xulqi oila a’zolarining psixik toliqtiradi. 
14
London, 1988. Vera Falberg. 

---

28 
Qarashlardagi salbiy bog’liqlik
Biz bilamizki, bola va ota-ona o`rtasidagi qarashlardagi bog’liqlik qanchalik 
ahamiyatga ega ekanligi, shuningdek ajablanarli emas, bu muammoga duch kelgan 
ko`pchilik bolalar boshqa insonlar bilan aloqada qiyinchilika duch keladi. 
Ko`pchilik hayratlanadi, nima sababdan bu kimnidir ko`rishni xohlaydi. 
Qarashlardagi bog’liqlik yaxshi rivojlangan bolalar, atrofda sodir bo`layotgan 
voqealarga to`g’ri qarashdan qochib, yon tomondan nazorat etadilar. Bunday 
bolalarning ba’zilari qachonki ularda chaqiruv kelganda aloqaga kirishadilar, 
shuning uchun ba’zan ularning ota-onalari ularning qarashidagi surbetlikka 
o`rganib qolishadi. 
Tajovuz xulq
Ba’zi bolalar tajovuz xulqi orqali kattalar e’tiborlarini o`zlariga qaratadilar. 
Agar bolaga har bir yaqinlashganda ursa, tepsa, yumdalana yoki tishlasa, kattalar 
ularni masofa saqlashni talab etadi. Agar bolada biror bir narsani talab etishda jahli 
chiqsa, ko`plab ota-onalarda talablarni (to`xtashi) bildirishni to`xtatish oson 
bo`ladi. Haddan ziyod faol xulq-atvor kattalar tomonidan masofada saqlashni talab 
etadi, doimiy harakatdagi bola yaiqin bo`lishi qiyin.